
Türkiye'nin Antarktika'daki bilimsel çalışmalarını sürdüren 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi, Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü tarafından gerçekleştiriliyor. Sefer ekibi, İstanbul Havalimanı'nda düzenlenen törenle uğurlandı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye'nin kutuplardaki bilimsel varlığını kalıcı hale getirmek amacıyla çalışmalarını Antarktika'nın Horseshoe Adası'nda kurulacak Türk Bilimsel Araştırma Üssü ile taçlandırmak istediklerini belirtti. Hazırlıkların tamamlandığını vurgulayan Kacır, kutupların jeoloji, tıp, astronomi, iklim ve biyoloji gibi birçok bilim dalı için benzersiz bir laboratuvar niteliği taşıdığını ifade etti. Aynı zamanda stratejik kaynakları ve tatlı su rezervleriyle küresel güç dengeleri açısından önemli bir konumda bulunan Antarktika'da Türkiye’nin varlığını bilimsel anlamda güçlendirmeye devam edeceklerini belirtti.
Bakan Kacır, Türkiye'nin kutup araştırmalarındaki geçmişine de değinerek, Osmanlı döneminde Piri Reis'in haritasında kıtanın varlığını üç asır öncesinden işaret ettiğini hatırlattı. 1960'lı yıllardan itibaren Türk bilim insanlarının Antarktika’da çalışmalar yürüttüğünü, ancak bu çalışmaların başka ülkelerin projeleri altında gerçekleştirildiğini belirtti. Günümüzde ise Türkiye’nin kendi imkanlarıyla yürüttüğü bilimsel araştırmalarla küresel bilim camiasına katkı sağladığını ifade etti.
2017'den bu yana düzenli olarak gerçekleştirilen kutup bilim seferleri sayesinde Türkiye, 8'i Antarktika'ya, 4'ü Arktik’e olmak üzere toplam 12 ulusal bilim seferi düzenledi. Bu süreçte 200’e yakın Türk bilim insanı, 100’den fazla proje yürütme imkanı buldu. Bu çalışmalar kapsamında 243 bilimsel çıktı ve 40 lisansüstü tez üretildi. Türkiye, Antarktika’da meteoroloji, uydu konumlama, sismik ve hava kalitesi izleme istasyonları kurarak, kıtanın bilimsel araştırmalarına önemli katkılar sundu.
Kutup araştırmaları kapsamında Türkiye, uluslararası iş birliklerini de artırdı. 20’den fazla ülke ile bilimsel ortaklıklar geliştirilirken, Türkiye, Avrupa Kutup Kurulu, Antarktika Araştırmaları Bilimsel Komitesi ve Ulusal Antarktika Programları Yürütücü Konseyi’ne tam üyelik sürecini başarıyla tamamladı.
Sefer kapsamında yerli ve milli teknolojilerin de test edildiğini belirten Kacır, ASELSAN’ın ürettiği telsiz ve röle istasyonlarının bilim insanlarının iletişimini sağladığını, TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen "Isıl Pil" teknolojisinin acil enerji ihtiyacını karşıladığını ve yerli insansız hava araçlarının (İHA) zorlu koşullarda bilim insanlarının çalışmalarını desteklediğini aktardı. Türk Bilimsel Araştırma Üssü’nün kurulmasıyla bu çalışmaların daha ileri bir seviyeye taşınacağını vurguladı.
Türkiye'deki kutup araştırmalarına ilgiyi artırmak için gençlere yönelik çalışmalar da yürütülüyor. TÜBİTAK Proje Yarışmaları ile lise öğrencileri kutup bilimleri ve iklim değişikliği konularında projeler üretmeye teşvik ediliyor. 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'nde, proje yarışmalarında dereceye giren lise öğrencileri de yer alarak bilim insanlarına eşlik edecek.
Sefer kapsamında 16 Türk bilim insanı, Avustralya, Kolombiya, Güney Kore ve Malezya’dan gelen 4 araştırmacı ile birlikte toplam 20 kişilik bir ekip oluşturdu. Bilim insanları, 19 farklı proje üzerinde çalışacak. ABD iş birliğiyle düşük frekans sinyal verileriyle yakın uzay gözlemleri yapabilen bir ölçüm istasyonu kurulacak. TÜBİTAK destekli projeler kapsamında mikrobiyoloji, ekoloji, çevre kimyası, biyoteknoloji ve jeodezi alanlarında araştırmalar yürütülecek.
Ayrıca Horseshoe Adası'nda bulunan Türk Bilimsel Araştırma Kampı’nın bakım çalışmaları gerçekleştirilecek ve daha önce başlatılan uzun dönemli bilimsel izleme projeleri genişletilecek. İklim ve atmosfer gözlemlerinde kritik rol oynayan uydu ve meteoroloji istasyonlarının bakımları yapılacak. Bölgenin haritalandırma çalışmaları da devam edecek.
9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy, Antarktika’nın “gezegenin kara kutusu” olarak adlandırıldığını ve buradan elde edilen verilerin dünyanın geçmişi, bugünü ve geleceği hakkında kritik bilgiler sunduğunu belirtti. Sefer sırasında toplanacak örneklerin Türkiye'ye getirilerek detaylı laboratuvar analizlerine tabi tutulacağını ve elde edilen verilerin bilim dünyasına kazandırılacağını ifade etti.
Antarktika’nın, barış ve bilimin kıtası olarak bilimsel araştırmaların tüm dünyaya açık olduğu bir alan olduğunu belirten Özsoy, Türkiye’nin buradaki bilimsel çalışmalarının küresel bilgi birikimine katkı sağladığını vurguladı. Seferde yer alan bilim insanları ve genç araştırmacılara başarılar dileyerek, bu tür çalışmaların Türkiye’nin bilimsel yetkinliğini artırmada önemli bir adım olduğunu söyledi.
Bakan Kacır, 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'nin sadece bilimsel araştırmalara katkı sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda Türkiye'nin küresel bilimsel ve stratejik alandaki varlığını güçlendirecek önemli bir adım olduğunu belirtti. Seferin sonunda elde edilecek verilerin, yalnızca Türkiye'nin bilimsel altyapısını değil, tüm insanlık için kıymetli bilgi birikimlerini artıracağını ifade etti. Türkiye’nin bu alandaki kararlı adımları, özellikle genç bilim insanlarının katılımı ile daha da güçlenecek.
Kacır, 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'ni düzenlerken yalnızca bilimsel verilerin toplanmasını değil, aynı zamanda bilim diplomasisini de güçlendirmeyi hedeflediklerini belirtti. Türkiye’nin kutup bilimlerine olan ilgisinin arttığını ve bu alandaki uluslararası ilişkilerinin derinleştiğini söyledi. Seferin bir başka önemli boyutu da, gençlerin bu bilimsel yolculuğa dahil edilmesi. Lise öğrencilerinin araştırma süreçlerine katılması, onları kutup bilimi ve iklim değişikliği gibi küresel sorunlara duyarlı hale getiriyor. Gençlerin bu çalışmalara katkı sağlaması, Türkiye'nin gelecekteki bilimsel liderliğine de katkıda bulunacak.
TÜBİTAK’ın desteklediği projelerle, bu seferde yer alan gençlerin sadece Antarktika’daki bilimsel süreçlere katılmakla kalmayıp, aynı zamanda ülke çapındaki bilimsel gelişmelere de katkı sağlaması sağlanacak. Bu süreç, genç araştırmacıların kendi projelerini kutuplarda test etme fırsatı bulmalarını sağlayarak, araştırma alanlarında somut deneyim kazanmalarına olanak tanıyacak. Böylece, Türkiye’nin bilim dünyasında gelecekteki liderlerini yetiştirmek adına önemli bir adım atılmış olacak.
Bu seferle birlikte, Antarktika’daki bilimsel araştırmaların sadece bilgi toplamakla sınırlı kalmayıp, aynı zamanda çevresel değişim ve iklim krizine dair kritik veriler sağlayacağına inanılıyor. Antarktika’daki buzullar, dünya iklimi üzerinde doğrudan etkiler yaratabilen büyük ekosistemlerdir ve bu nedenle yapılan her bilimsel araştırma, gezegenin geleceği adına kritik öneme sahiptir. Türkiye'nin bu süreçteki rolü, sadece bilimsel anlamda değil, aynı zamanda çevre ve iklim koruma stratejileri açısından da önemli bir katkı sağlayacaktır.
Bakan Kacır, son olarak, 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'ni sadece bir bilimsel keşif olarak değil, aynı zamanda Türkiye'nin küresel ölçekteki stratejik vizyonunun da bir parçası olarak değerlendirdiklerini belirtti. Türkiye’nin kutup bölgelerindeki varlığının güçlenmesi ve sürdürülebilir bilimsel araştırmaların yürütülmesi, ülkenin uluslararası düzeyde bilimsel alandaki etkisini artıracak ve gelecekteki projelerde Türkiye'nin önemli bir aktör olmasını sağlayacaktır.
Seferin sonunda elde edilen veriler ve bilimsel bulgular, sadece Türkiye'nin değil, tüm dünya bilim camiasının faydasına olacak şekilde paylaşılacak ve Antarktika'nın barışçıl bilimsel çalışmaların merkezi olma özelliğini pekiştirecek. Seferin, sadece bilim insanlarının değil, aynı zamanda gençlerin de bu alanda katkı sağlaması, Türkiye'nin bilimsel geleceği için büyük bir öneme sahip.