ICT Media
Avrupa Birliği (AB), 150 milyar euro değerindeki savunma fonuna erişim konusunda yeni kısıtlamalar getirerek, ABD, İngiltere ve Türkiye'den şirketlerin fona dahil olmasını belirli şartlara bağladı. Financial Times’ın haberine göre, bu ülkelerden savunma şirketlerinin fon desteği alabilmesi için AB ile savunma ve güvenlik anlaşmaları imzalaması gerekecek.
Yeni kısıtlamalar ve etkileri
Avrupa Komisyonu tarafından sunulan öneriye göre, fon yalnızca AB üyesi ülkelerin savunma şirketlerine ve AB ile savunma anlaşması yapmış üçüncü ülkelerden şirketlere açık olacak. Ayrıca, üçüncü bir ülkenin tasarım yetkisine sahip olduğu veya nihai kullanımını kontrol ettiği yüksek teknoloji silah sistemleri de fon kapsamının dışında bırakılacak.
Bu düzenleme, ABD üretimi Patriot hava ve füze savunma sistemleri gibi, Washington'un ihracat kontrollerine tabi olan silah platformlarını da doğrudan etkileyebilir.
Fransa’nın "Avrupa malı al" politikası ve AB’nin stratejisi
Savunma harcamalarında Avrupa içi üretimi teşvik eden bu politika, Fransa başta olmak üzere bazı AB ülkeleri tarafından uzun süredir destekleniyordu. Özellikle ABD’nin savunma tedarikçisi olarak güvenilirliği konusunda yaşanan endişeler, AB'nin kendi savunma sanayisini güçlendirme çabalarını hızlandırdı.
AB'nin dış politika ve güvenlik şefi Kaja Kallas, Ukrayna’daki savaşın, kriz anlarında yabancı kısıtlamalara tabi olmayan savunma sistemlerine sahip olmanın önemini gösterdiğini vurgulayarak, "Orduların tamamen bağımsız hareket edebilmesi gerekiyor" dedi.
İngiltere ve Türkiye’nin durumu
İngiltere, bu girişime dahil olabilmek için AB ile müzakerelere devam ederken, özellikle BAE Systems ve Babcock International gibi büyük İngiliz savunma şirketleri, Avrupa’nın savunma sanayisi ile güçlü bağları nedeniyle bu sınırlamadan doğrudan etkilenecek.
Türkiye’nin de savunma sanayisindeki gelişmiş yetenekleri ve üretim kapasitesine rağmen, AB ile herhangi bir savunma ve güvenlik ortaklığı anlaşması bulunmaması, Türk savunma şirketlerinin fona erişimini engelliyor.
AB-İngiltere Görüşmeleri ve Gelecek Beklentileri
Londra ve Brüksel arasında, savunma ve güvenlik ortaklığı konusundaki müzakereler sürerken, bu görüşmelerin AB-İngiltere ilişkilerindeki daha geniş çaplı konularla iç içe geçtiği belirtiliyor. Mayıs ayında yapılması planlanan AB-İngiltere zirvesinde bu konuda ilerleme sağlanması hedefleniyor.
Avrupa savunma sektöründe olası etkiler
İngiltere ve Türkiye'nin dışlanması, Avrupa’daki büyük savunma şirketleri için önemli sorunlar yaratabilir. Özellikle Almanya, İtalya, İsveç ve Hollanda gibi ülkeler, AB dışındaki üreticilerle yakın iş birlikleri nedeniyle bu politikadan doğrudan etkilenebilir.
Daha önce Fransa’nın benzer yöndeki girişimleri, diğer AB ülkelerinin tepkisiyle karşılaşmıştı. Yeni fon düzenlemesinin yürürlüğe girmesi için AB üye ülkelerinin çoğunluğunun onayı gerekiyor.
Norveç ve Ukrayna'ya özel istisnalar
AB’nin yeni savunma fonu düzenlemesi kapsamında, belirli istisnalar da bulunuyor. Norveç, Ukrayna, Güney Kore, Japonya, Arnavutluk, Moldova ve Kuzey Makedonya gibi ülkelerden tedarik edilen bileşenler, fon harcamalarının belirli bir yüzdesine dahil edilebilecek.
Bu adım, AB’nin savunma sanayisinde dışa bağımlılığı azaltma ve kendi kendine yeterliliği artırma stratejisinin bir parçası olarak görülüyor. Ancak bu politikanın uzun vadede Avrupa’nın savunma kabiliyetleri üzerindeki etkileri dikkatle takip edilecek.
