ICT Media
ÖZEL HABER
TÜPRAŞ ve SOCAR’da uzun yıllar petrol ticaretiyle ilgili üst düzey görevde bulunan Hasan Tan, petrol fiyatlarıyla ilgili çarpıcı açıklamalarda bulundu. Tan, “2022 yılının ilk yarısında ham petrol fiyatlarında 90 dolar/varil seviyesinin aşılması sürpriz olmayacak gibi görünüyor” dedi. Tan, yılın ikinci yarısında 100 doların da aşılabileceğini ifade etti.
Brent petrol, 88 doları aştı, 89 dolara yaklaştı. Petrolde, yukarı yönlü hareket devam ediyor. Petrol uzmanı Hasan Tan, petrol fiyatlarına ilişkin sorularımızı yanıtladı.
Tan, ham petrol fiyatlarının 2021 yılında 40’lı seviyelerden 80’li seviyelere gelerek yaklaşık yüzde 50 yükseldiğine işaret ederek, “2022 yılında fiyatların hangi yönde ve ne şiddette değişebileceğine ilişkin yorumların çoğunluğu 75-85 dolar/varil fiyat bandını işaret etse de, yılın daha ilk ayında bu bandın üzerine çıkılmış olması ve genel arz talep dengesindeki son gelişmeleri değerlendiren Morgan Stanley analistleri, ham petrol fiyatının yılın ilk yarısında 90 dolar/varil seviyesini kolaylıkla aşabileceğini belirtiyorlar” dedi.
Piyasada, “üçlü kapan” (triple shortage) olarak adlandırılabilecek bir yapının oluştuğu belirtilen söz konusu değerlendirmeye dikkat çeken Tan, şöyle devam etti:
“Morgan Stanley analistlerinin değerlendirmesinde
öne çıkan üç etken; düşük ham petrol stok seviyeleri, limitli yedek üretim kapasitesi (spare capacity) ve yeni üretim yatırımlarındaki azalma.”
Tan, “birinci kapanı” şöyle açıkladı:
“Pandemi ile geçirdiğimiz 2 yıllık dönemde küresel petrol ürünleri tüketimindeki düşüşler nedeniyle gerek üretici gerekse tüketici ülkeler/şirketler fiziki ham petrol stok seviyelerini düşürdüğünden, önümüzdeki dönemde beklenen ekonomik aktivite artışları nedeniyle yükselmesi beklenen tüketimler paralelinde stokların tekrar normal seviyelerine yükseltilmesi sürecinde oluşacak ilave ham petrol talebinin fiyatlar üzerinde yukarı yönde baskı oluşturması bekleniyor.”
Peki, “ikinci kapan” nedir? Tan, bu soruyu şöyle yanıtladı: “Özellikle Suudi Arabistan gibi büyük üreticilerin kullanabildiği yedek üretim kapasitesi, normal dönemlerdeki seviyelerin oldukça altında bulunuyor. Dolayısıyla gerek artan tüketimi karşılamak gerekse stok seviyelerini yükseltmek amacıyla oluşacak dönemsel ilave talebin karşılanabilmesi için üretici ülkelerin yapabileceği üretim artışları limitli seviyelerde olacak. Son dönemde ABD ve Çin yönetimlerinin açıkladığı acil durum stoklarından piyasaya arz yaratma planları da bu konuda sadece pansuman niteliğinde olabilecek.”
Tan, “üçüncü kapan”la ilgili olarak da şunları söyledi:
“Petrol üreticisi ülke ve şirketler pandemi dönemindeki tüketim ve fiyat düşüşlerine tepki olarak, yeni arama ve üretim bütçelerini daralttılar. Dolayısıyla, üretim dışı kalacak kuyuların yerine yenilerinin devreye alınmasında gecikmeler oluşabileceğinden, fiyatlar üzerinde yukarı yönde önemli bir baskı da bu alanda oluşabilecek.”
Bu çerçevede 2022 yılının ilk yarısında ham petrol fiyatlarında 90 dolar/varil seviyesinin aşılmasının sürpriz olmayacağına dikkat çeken Tan, “Yılın ikinci yarısında ise küresel ekonomi, petrol arzını kısıtlayan ambargolar, ve bölgesel siyasi gerilim noktalarındaki gelişmeler fiyatların rotasını belirleyecek. Bu gelişmelerin petrol fiyatlarını yükseltici yönde olması halinde bugün için çok gündemde olmayan 100 dolar/varil seviyesi de geçilebilir” diye konuştu.
