ICT Media
2025 tarihli tebliğ değişikliğiyle yerli malı tanımını kökünden değiştirdi. 1 Ocak 2026’dan itibaren yürürlüğe girecek yeni kurallarla, Yerli Katkı Oranı %51’in altında kalan ürünler bile “Yerli Malı Belgesi” alabilecek. Kamu ihalelerinde %15 fiyat avantajı kapısı ardına kadar açıldı.
“Artık neredeyse her ürün yerli olacak”
Sektör kaynakları, yeni düzenlemeyi “Yerli malı kavramının fiilen ortadan kaldırılması” olarak nitelendiriyor. En çarpıcı maddeler şöyle:
• Yerli Katkı Oranı %51’in altında kalan ürünlere ilk kez “Yerli Katkı Oranı Raporu” düzenlenecek ve bunlar da kamu ihalelerinde %15 avantajdan yararlanacak.
• Elektrik, su, doğalgaz, Türkiye’de tescilli patent royalty’leri ve geri dönüştürülmüş malzemeler %100 yerli girdi sayılacak.
• Fabrika kirası, makine amortismanı, Ar-Ge harcamaları, hatta enerji faturaları bile artık yerli katkı oranına eklenecek.
• Ülkemizde üretimi olmayan kritik parçalar için Bakanlık “katsayı” belirleyecek; örneğin bir çip %40 ithal sayılarak yerli oran şişirilebilecek.
• Yazılımlar için Teknolojik Ürün Belgesi yeterli olacak, Yerli Katkı Oranı otomatik %100 kabul edilecek.
“İthal ürün yerli diye satılacak” korkusu
Bir savunma sanayi yetkilisi, dergimize yaptığı açıklamada “Şu anda %48 yerli katkı oranı olan bir ürün, yeni kurallarla kolayca %65-70’e çıkacak. İhale alan firma ithal malı %15 ucuza satıp rakiplerini ezecek” dedi.
İhracatçı Birlikleri’nden gelen tepki ise sert:
“Avrupa Birliği’ne ‘yerli’ diye sattığımız ürünlerin içinde ithal parça oranı artacak. Gümrük Birliği ek protokolünde başımız fena yanabilir.”
Bakanlık: “Daha gerçekçi bir sistem kurduk”
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı üst düzey bir yetkilisi dergimize şu açıklamayı yaptı:
“Eski sistemde bir vida ithalse ürün yerli sayılmıyordu. Artık genel giderler, Ar-Ge, enerji gibi kalemler de hesaba katılıyor. Türkiye’de üretilen her ürün daha adil bir şekilde yerli malı belgesi alacak. Hedefimiz yerli üretimi teşvik etmek, ithalatı caydırmak.”
Kim kazanacak?
• Büyük ölçekli firmalar: Fatura yığınıyla uğraşmadan, kurumsal yazılımlarıyla otomatik hesaplama yaptırabilecek.
• Yazılım şirketleri: Tek belgeyle %100 yerli sayılacak.
• Savunma, medikal cihaz ve makine sektörü: İhalelerde rakiplerini rahatça eleyecek.
Kim kaybedecek?
• KOBİ’ler: Hâlâ fatura-fatura belge toplamak zorunda kalacak.
• Yabancı rakipler: Türkiye’deki kamu ihalelerinde %15 dezavantajla yarışacak.
• Tüketicinin cebi: Kamu ihalelerinde “yerli” diye daha pahalıya alınan ürünlerin içinde ne kadar ithal parça olduğu artık tartışmalı hale gelecek.
1 Ocak 2026’dan itibaren Türkiye’de “yerli malı” kavramı artık eskisi gibi olmayacak.
Kamu 100 liralık ürünü 115 liraya alacak, ama içinde ne kadar “yerli” olduğu tartışılır olacak.
Sizce bu bir teşvik mi, yoksa yeni bir “yerli ithal” oyunu mu?
