Turizmde, talebin ve hareketliliğin artması neticesinde destinasyonların sürdürülebilir anlayış ile düzenlenmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda turizmin içinde bulunan birçok işletmenin de bu anlayış kapsamında hareket etmesi gerekmektedir. ‘’Sıfır Atık Projesi’’ kapsamında genel turizm tesis ve işletmeleri tarafından atılması gereken adımlar için ‘’Sıfır Atık Yönetim Sistemi Uygulama Kılavuzu’’ hazırlanmıştır. Söz konusu kılavuz çerçevesinde yapılması gerekenlere bakıldığında;

1. Çalışma Ekibinin Belirlenmesi

Sürecin ilk oluşturulmasından itibaren uygulama ve izleme süreçlerini takip edebilmek için kişilerin belirlenerek, yetki dağılımının yapılması gerekmektedir. Kurulan bu ekibin öncelikle atık önleme ve azaltma için nasıl bir yol çizeceği önemlidir. Sonrasında atıkların ayrıştırılarak toplanması ve belirlenen noktaya ulaştırılması için taşınma işlemini yapmaları gerekmektedir. Çalışma ekibinde yer alan her bir personel kendisine bağlı personeli bilgilendirme kapsamında eğitim vererek farkındalık oluşturmalıdır. Yapılan çalışmalar ve sonuçları kapsayan bir rapor ortaya çıkarılarak faaliyetler gözden geçirilmelidir.

1. Planlama

Etkili bir atık yönetimi uygulaması için en önemli aşama planlamadır. Çünkü söz konusu işletmenin mevcut durumu çerçevesinde belirlenecek prensipler bu aşamada oluşturulmalıdır. Öncelikle işletmenin fiziki kapasitesi ve niteliğine uygun durum tespiti yapılmalıdır. Bu aşamadan sonra kullanım miktarlarına göre işletme bölümleri arası azaltma ve önleme faaliyetleri uygulamaya geçirilmelidir. Alınan önlemler misafir ve paydaşlara afiş, e-posta gibi çeşitli kanallarla duyurulmalıdır. Son olarak uygulanacak politika çerçevesine farkındalık oluşturmak için kullanılacak ekipmanların boyut, hacim, sayı ve yerleştirileceği noktalar belirlenerek uygulamaya geçilmeden ihtiyaç analizi yapılmalıdır. Kullanım sıklığına göre atık kutuları işletmenin belirlenen bölgelerine yerleştirilerek doğru bir toplama sistemi kurulmalıdır.

1. Eğitim/Bilinçlendirme Faaliyetleri ve Uygulamaya Geçilmesi

Yapılan hazırlık aşaması sonrasında kurgulanan atık yönetim sistemi modeli çerçevesinde uygulamaya geçilmeden önce hedef kitleye yönelik eğitim ve bilinçlendirme faaliyeti gerçekleştirilmesi önem arz etmektedir. Söz konusu modeli uygulamak için farkındalık artırmaya yönelik amaçların ortaya konulduğu bu eğitimler için yapılacak bilgilendirme, eğitim içerikleri, nasıl ve kimlerden yardım alınacağına dair bir program hazırlanması gerekmektedir. Düzenlenecek eğitimler sağlanacak geri dönüşüm hakkında bilgi verici afişler ile desteklenerek farkındalığı artırabilecektir. Eğitim faaliyetleri Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve/veya Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlükleri tarafından düzenlenen eğitimlere katılan personel tarafından yapılmalı ve düzenli olarak tekrarlanması gerekmektedir.

1. İzleme, Kayıt Tutulması ve İyileştirme Faaliyetleri

Uygulama çerçevesinde yapılan faaliyetlerin etkinliğini ölçmek ve değerlendirmek için bu aşama önemlidir. Çünkü süreç içerisinde yaşanan eksik ya da geliştirilmesi gereken hususlar tespit edildiği gibi gerekli önlemler alınması açısından da işletmelere fayda sağlaması muhtemeldir. Çalışma ekibi tarafından sıfır atık yönetim sistemi kapsamında ekipman, toplanan atıkların türü ve miktarı, teslimatına ilişkin bilgiler ve teslimatı gerçekleştirilen atıklara dair belgeler Entegre Çevre Bilgi Sistemi (EÇBS) uygulamasına yüklenmelidir. Söz konusu veriler Ocak ve Temmuz ayları olmak üzere yılda iki defa sıfır atık bilgi sistemine girilmelidir. İşletmelerin Sıfır Atık Yönetim Sistemine geçtiği tarih esas alınacak şekilde çalışmaları tamamlayarak sıfır atık belgesi alabilmek için aynı sistem üzerinden başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Yapılan incelemeler neticesinde de uygun bulunması durumunda bahse konu işletmenin bulunduğu ilin Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü tarafından Sıfır Atık Belgesi almaya hak kazanılacaktır.

Türkiye’nin çevre projelerinin çatısı olan ‘’Sıfır Atık Hareketi’’kapsamında, 14 Aralık 2022’de Birleşmiş Milletler Genel Kurul oturumunda 30 Mart her yıl kutlanmak üzere ‘’Uluslararası Sıfır Atık Günü’’ olarak ilan edilmiştir. Bu kapsamda değerlendirildiğinde birçok alanda düzenlemeler yapılmış ve yukarıda yer alan turizm tesisleri ile ilgili de uygulanması gereken adımlar ortaya çıkarılmıştır. Bu aşamada daha iyi bir yarın ve daha temiz bir dünya için Birleşmiş Milletler’in 2030 yılına kadar tamamlamayı hedeflediği Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı da göz önüne alarak çevreye duyarlı ve uyumlu bir yaklaşım gösterilmesi önem arz etmektedir.