Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, 19.10.2019 tarihinde 30923 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 509 no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile; e-fatura, e-arşiv faturası ve diğer elektronik muhasebesel belgelere ait uygulamalara ilişkin yeni düzenlemeler getirdi. Bu düzenlemelerin bazıları 01.01.2020 tarihi itibarı ile bazıları da 2020 yılı içinde çeşitli tarihlerde yürürlüğe girecek ve böylece iş dünyasının e-dönüşüm kapsamı önemli bir şekilde genişlemiş olacak. Bu tebliğin bu sene çıkması yılın onuncu ayına gelindiği için pek beklenmiyordu ama Gelir İdaresi Başkanlığı biraz da tüm Türkiye genelinde uygulanmakta olan sıfır atık projesine bir nebze katkıda bulunmak için tebliği hızlandırdı ve böylece e-dönüşüm sektörünün iş potansiyelinin artmasına da ciddi şekilde katkıda bulunmuş oldu.

Bilindiği gibi temel olarak içinde bulunulan yıl, 10 milyon TL hasılata ulaşmış olan şirketler yeni girilen yıl başında faturalarını elektronik ortamda düzenlemek ve almak zorundalar. E-fatura kullanan mükellefler aynı zamanda defterlerini de elektronik ortamda tutmak zorundalar. Bunların nasıl yapılacağı gelir idaresi başkanlığının internet sitelerinde detaylıca anlatılıyor. Bu tebliğ ile 10 milyon TL hasılat sınırı 5 milyon TL’ ye indiriliyor, yani brüt satış hasılatı 2018 veya 2019 hesap dönemlerinde 5 milyon TL veya üstü olan mükellefler, 01.07.2020 tarihinden itibaren e-fatura sistemine dahil olmak zorundalar. E-fatura sistemine bir kere giren mükellefler diğer yıllarda satış hasılatları e-faturaya katılma limitlerinin altında kalsa bile e-fatura sisteminde kalmaya devam ediyorlar.

Bu tebliğ ile 5957 sayılı Kanun hükümlerine göre komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden mükellefler 01.01.2020 tarihine kadar, internet aracı hizmet sağlayıcıları, internet reklamcılığı ve internet ortamında ilan yayınlayanlar 01.07.2020 tarihine kadar e-fatura sistemine geçmek zorundalar.

Bir e-fatura mükellefi, fatura düzenlediği tüzel veya bireysel kişiliklerin e-fatura mükellefi olmaması yani yıllık cirosu 10 milyon TL’nin altında olması durumunda ise onlara e-arşiv faturası düzenliyordu, ama bunun için bir mecburiyet yoktu. Yani her e-fatura mükellefi aynı zamanda e-arşiv fatura mükellefi olarak sayılmıyordu. Yeni tebliğ ile artık her e-fatura mükellefi 01.01.2020 tarihinden itibaren aynı zamanda e-arşiv faturası mükellefi de olacak.

E-arşiv fatura uygulamasına dahil olmayan mükelleflerce, 01.01.2020 tarihinden itibaren düzenlenecek faturaların, vergiler dahil toplam tutarının gün içinde 30.000 TL'yi (vergi mükelleflerine düzenlenenler açısından vergiler dahil toplam tutarı 5.000 TL'yi) aşması halinde, söz konusu faturaların e-arşiv fatura olarak GİB tarafından sunulan e-belge düzenleme portalı üzerinden düzenlenmesi zorunlu oluyor.

E-fatura ve e-arşiv faturası uygulamalarının yanında bazı özel durumlara e-irsaliye düzenlemek de zorunlu hale getiriliyor. ÖTV Kanunu 1 ve 3 sayılı listedeki malların ticaretini yapanlar ile maden, şeker, demir çelik, gübre sektörlerinde çalışan şirketlerin konunun detayları için gelir idaresi başkanlığı tebliğine mutlaka bakmaları gerekir.

Yeni tebliğ ile serbest meslek erbaplarından 01.02.2020 tarihi itibarıyla faaliyetine devam etmekte olanların 01.06.2020 tarihine kadar e-serbest meslek makbuzu uygulamasına geçmeleri gerekiyor. Bunların yanında e-Gider Pusulası, e-bilet, e-Sigorta Komisyon Gider Belgesi, e-sigorta poliçesi, e-döviz alım satım belgesi, e-dekont gibi uygulamaların detayları da tebliğde anlatılmış. Bu uygulamaların bazıları 2020 yılının başında bazıları da 2020 yılı içinde değişik aylarda zorunlu olarak kullanılacak. Bazı uygulamaların kullanımı ise tercihe bırakılmış. Normal olarak tercihe bırakılan uygulamaların kullanımı hiçbir zaman istenilen seviyelerde olmaz, mecburiyet olmadan bu tür uygulamaların kullanımı sınırlı kalıyor.

Tüm elektronik belge uygulamaları 3 şekilde kullanılabiliyor:

1. e-belge uygulamalarına ait temel fonksiyonların internet üzerinden genel kullanımını sağlamak amacı ile GİB tarafından oluşturulan ve hizmete sunulan e-belge portalleri aracılığıyla (GİB Portal Yöntemi),
2. GİB'den özel yetki almış özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığıyla (Özel Entegratör Yöntemi), bu şekilde çalışan 85 kadar özel entegratör bulunuyor.
3. Kendi bilgi işlem sistemlerinin GİB bilgi işlem sistemleri ile doğrudan entegre edilmesi yoluyla (Doğrudan Entegrasyon Yöntemi)

Bugün için yaklaşık 125,000 den fazla firma elektronik belge kullanmakta. Elektronik belge kullanımının hem şirketlere hem de ülke ekonomisine çok büyük faydaları var. Şirketlerin dijitalleşmesinin birinci adımının kâğıt belge kullanımını minimum hatta sıfır noktasına indirilmesi olduğunu unutmamamız lazım. Bu arada zorunlu oldukları halde e-belge kullanmayan firmalara ise çok ciddi cezalar var, bu yüzden şirketlerin bu konuya özel önem göstermeleri gerekiyor. Gelir idaresi başkanlığının tebliğine bu linkten ulaşabilir daha detaylı bilgi edinebilirsiniz. https://gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/mevzuatek/vukteb509.pdf