Sarıkamış harekatının en trajik yönü ise "harita" üstünden planlanırken yapılan "basit" bir hata idi… Zorlu kış koşullarında Allahu Ekber dağlarına tırmanan ordunun ani bir baskınla düşmanı ezmesi planlanmaktaydı. Sarıkamış o sırtın arkasındaydı. Ancak sırtı tırmanan askerler basit hatanın ne olduğunu gördüler. Sarıkamış görünürlerde yoktu. Çünkü 1/200.000 ölçekli haritanın harekat planı yapılan Oltu Paftası’nda yer alan Sarıkamış yazısını yanlış okumuşlardı. Haritacılık tekniğine göre orada Sarıkamış yazısının bulunması Sarıkamış’ın orada olduğu anlamına gelmiyor, sadece diğer paftada bulunan Sarıkamış’a giden yolu işaret ediyordu.

On dört saatte Allahu Ekber Dağları’nı aşan orduda yapılan sayım kayıpların büyüklüğü hakkında fikir verir. 150 askerden oluşan bölüklerin mevcudu 10-15’e düşmüştü.¹

90’lı yılların ortalarında Netaş’ta çalışıyorum ve Türkiye’ nin ve Türk Telekom’un ilk veri haberleşme ağı olan Turpak’a teknik destek veriyorum. Her gün Ulus’taki Başmüdürlük B-Blok binasına sabah gelip akşam dönüyorum. Öyle ki hizmetli bile beni Telekom personeli zannetmiş ve odaya benden habersiz ve benim adıma masa sandalye getirmiş. Bir ara bir binbaşı ile iki – üç sivil memur da gelip gitmeye başladı. Bir çay arasında alt kattaki odalarına uğradım. Türkiye’nin 3 boyutlu haritasını çıkarıyorlarmış. İletişim altyapısı ve diğer teknik donanımları dikkate alarak Telekom’dan izin alıp burada çalışmaya başlamışlar. Proje sorumlusu Binbaşıdan kendi köy ve ilçemizi kapsayan bir bölge haritası rica ettim ama emirlere aykırı diye kibarca red cevabı aldık. 1997 IDEF fuar standına gittiğimde bizim binbaşı orda idi. Türkiye’nin haritasını dijital ortama aktarmışlar ve meraklı ziyaretçilere neyi, nasıl yaptıklarını anlatıyorlardı.

Netaş’tan ayrılmadan önceki son yıllarımdı. Nortel’in durumu sıkıntılı idi ve veri altyapısına alternatif çözümler gelmiş, bizde biraz dışarda iş kovalamaya başladık. Tarım Bakanlığının Coğrafi bilgi Sistem ihalesi var diye haber aldık. Bakanlığa gittim. Türkiye’nin tarım alanlarıyla ilişkili yaklaşık 40 il için bu ihaleyi açmışlar. Bu işlerle uğraşan Çankaya Kuleli sokakta bir firma bulduk. Onlarla ortak çalışmaya başladık. Tarım Bakanlığının Bilkent bölgesindeki göletin yakınındaki binada bir de sunum yaptık. Ancak sonucu alamadan ben firmadan ayrılmış oldum. O ihaleyi de maalesef bizimkiler alamamış.

Günümüzde Çevre Bakanlığına bağlı Coğrafi Bilgi Sistemi Genel Müdürlüğü kurulmuş durumda. Gerçek Ortofoto ve Coğrafi Veri Üretimi İşi Projesi çerçevesinde kentlerin yerleşim ve gelişme alanlarını kapsayacak şekilde yüksek çözünürlüklü (GSD = 10 cm) true ortofoto görüntüleri, sayısal nokta bulutu ve sayısal yüzey modeli verileri üretilmiş. Bu verileri Üniversitelere , Kamu kurum ve kuruluşlarına , belediyelere ücretsiz vermekteler. Hatta bu genel müdürlükle yerel yönetimler arasında verilerin online paylaşım usul ve esaslarını belirleyen bir de protokol var . ²

Peki bu coğrafi bilgi sistemi (CBS)nedir? diye soracak olursanız en genel tanımıyla ; Konuma bağlı gözlemlerle elde edilen grafik ve grafik-olmayan bilgilerin toplanarak işlenmesi ve kullanıcıya sunulmasını temin eden bir bilgi sistemidir. CBS coğrafya, haritacılık ve bilgisayar bilimlerinin bileşenlerinin ortak alanıdır. Coğrafi Veri Altyapısı bileşenlerinden Bilgi Teknolojileri kapsamında yer alır.

Nerelerde kullanabiliriz? diye sorarsanız kullanım alanı bir hayli geniş: Koca bir coğrafya da ‘X’’ noktasında ne var sorusunun cevabını CBS vasıtasıyla bulabilirsiniz. Belediye sınırları içinde bir yapım kararı aldınız. Nereler , nasıl etkilenecek diye sorduğunuz da cevabı yine CBS sistemi üzerinden alabilirsiniz. Örneğin sosyal yapılar yani okul, kreş, cami vs. yapacaksınız. Bu sosyal yapıların yerleşim yerlerine , yerleşim yoğunluklarına uzaklığı nedir? Yaptığınız bu yapı bu yerleşim yerinde en uygun bir noktada mıdır? Veya paranız bol ve arsa/arazi arıyorsunuz. Yatırım için en uygun arazi neresidir sorusunun cevabını da büyük ölçüde CBS sisteminden alabilirsiniz. Daha teknik ve özet bir ifadeyle CBS’den amaçlanan; Harita ve coğrafi bilgileri kullanma imkanı sağlar. Bu da üretime ve doğru karar almaya yansır. Karar vermeyi destekleyen coğrafi verileri kullanarak daha iyi stratejik karar vermenizi sağlamak. CBS için güçlü bir veri tabanı ve yönetimi gerekmektedir. Yine bu sistemlerde yüksek kaliteli çizim ve coğrafi analiz yetenekleri vardır. Modelleme ve analitik kabiliyetleri de mevcuttur. Seçme , transfer, sorgulama , analiz , hazırlayıp sunma ve benzeri karar destek mekanizma özelliklerinin tümünü içinde barındırır.

http://www.bingolonline.com/haber/bude-ormancilikta-cografi-bilgi-sistemleri-egitimi-47134.html

CBS uygulamaları, Kent Bilgi Sistemi, Orman Bilgi Sistemi, Karayolları Bilgi Sistemi, Arazi Bilgi Sistemi, Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi, Lojistik Bilgi Sistemi, İç Güvenlik Bilgi Sistemi, Araç İzleme Bilgi Sistemi, Trafik Bilgi Sistemi, Kampüs Bilgi Sistemi, Deprem Bilgi Sistemi, Harita Bilgi Sistemi, gibi uygulama alanları mevcuttur.

Benim son dönemde en çok kullandığım ve işime yarayan mobil telefon uygulaması olan TapuKadastronun Parsel Sorgulama yazılımı.( https://parselsorgu.tkgm.gov.tr/)

¹http://mimoza.marmara.edu.tr/~avni/esaret/yazilar/sauvi.htm

² https://cbs.csb.gov.tr/