Dijitalleşme deyince benim aklıma ilk olarak gelen iki kavram geliyor. Bunlardan biri IoT (Nesnelerin İnterneti) diğeri ise Endüstri 4.0. Ben de bu yazımda Endüstri 4.0’ı ele almak istedim. Gerek tarihsel süreç gerekse şirketlerin ihtiyaçları konusunda bilgiler vermeye çalışacağım.

Peki nedir bu Endüstri 4.0? Öncelikle kolektif bir terim olduğunu unutmamamız gerekiyor. Bu kolektivitede veri alışverişi, otomasyon sistemleri ve üretim teknolojileri mevcut. Endüstri 4.0’ı içinde nesnelerin interneti, siber-fiziksel hizmetler ve internet hizmetlerinin bütünleştiği 4. Sanayi Devrimi olarak tanımlayabiliriz. 4. sanayi devriminden sonra verilerin izlenmesi toplanması ve analiz edilmesiyle üretimde ciddi pozitif sonuçlar elde edildi. Ayrıca verilerin toplanması ve analiz edilmesi akıllı fabrikaların kurulmasına katkı sağlamıştır.

Endüstri 4.0’ın tarihsel gelişimini incelediğimizde; Endüstri 1.0; su ve buhar gücünün mekanik enerjiye çevrilmesidir. Endüstri 2.0; elektrik üretimi ve elektriğin seri üretimde kullanılması, Endüstri 3.0; bilgi teknolojilerinin kullanımı ve dijitalleşmedir. Endüstri 4.0 ise tamamen dijitalleşmeye dayalı siber-fiziksel yapılar kullanılarak üretimin yapılmasıdır.

Endüstri 1.0; 18. yüzyılda 1712 yılında buhar makinesinin icadı ile başladı. Hikâyenin miladı oldu. Bu icat ile mekanik üretim tesislerde uygulanmaya başladı. İlk örnek olarak 1784 yılında yapılan endüstriyel dokuma tezgahıdır.

Endüstri 2.0; 1840’ta telgrafın icadı, 1880’de telefonun icadı ve 1920’de Taylorizm’in (Bilimsel Yönetim) icadı ile başladı. 2.0 ile elektrik ve iş bölümüne dayalı seri üretime geçildi. Cincinati’de yapılan mezbahalar endüstri 2.0 için ilk örnek kabul edilmektedir.

Endüstri 3.0; 1971’de ilk mikro bilgisayar olan Altair 8800’ün icadı ile başladı. Bununla birlikte üretim süreçlerinin otomasyonu ile devam etti. 1969’da ilk PLC tezgâhı örnek olarak kabul edilebilir.

Endüstri 4.0; 1988 de AutoDlab (MIT), 2000 Nesnelerin İnterneti, 2010 Hücresel Taşıma Sistemleri, Otonom ve Sanallaştırma kavramlarından oluşur. 4.0 ile otonom Etkileşim ve Sanallaştırma sistemleri gerçekleşmekte. Endüstri 4.0’ı bilgisayar kontrollü robotik üretimler. Kablolu kablosuz iletişim teknolojilerinin kullanımı, bilim teknolojilerinin çok yoğun bir şekilde kullanımı olarak görebiliyoruz.

Endüstri 4.0; Nesnelerin İnterneti, hizmetlerde internet kullanımı ve siber fiziksel sistemlerin birleşiminden meydana gelmektedir. Karşılıklı çalışabilirlik, sanallaştırma, özerk yönetim, gerçek zamanlı çalışma yeteneği, hizmet oryantasyonu ve modülerlik gibi temel prensiplere dayanmaktadır.

Günümüzde şirketler için dijitalleşme ve Endüstri 4.0 dönüşümleri artık kaçınılmaz. Bilgi işlem altyapısı ve üretim süreçlerini de endüstri 4.0 prensipleri ve dijitalleşmeyi göz önünde bulundurarak yapmaları elzem hale gelmiştir. Şirketler öncelikle mevcut bilgi işlem altyapısını detaylı gözden geçirmeli ve ardından risk, tehdit analizlerini doğru ve gerçekçi çıkarmalıdır. Ardından şirketin sürdürülebilir büyümesi için hareket planı yapmalıdır. Öncelikle iş uygulamaları süreçleri ile başlayıp ardından iş zekâsı tasarımını tamamladıktan sonra akıllı şirketleri oluşturarak dijitalleşme süreci tamamlanabilir.

Şirketler dijitalleşme ile nelerin olup bittiğini çok daha net görebilirler. Endüstri 4.0 ile birinci oluşum nedenlerini anlama ikinci adımda neler olacağını öngörme ve sonrasında hazırlanma ve önlem aşamalarını planlama, üçüncü adımda ise eylem türünü ve optimizasyon süreçlerini belirleyebiliriz. Dijitalleşme şirketlere dijital veri ve entegrasyon süreçlerini tamamlamalarında fayda sağlarken, Endüstri 4.0 ise görünürlük, şeffaflık, tahmin yeteneği ve adaptasyon yeteneğinin gelişmesi konusunda ciddi faydalar sağlayacaktır.

Endüstri 4.0; şirketlerde sistemin izlenmesinin ve arıza teşhisinin kolaylaştırılması, sistemlerin ve bileşenlerin öz farkındalık kazanması, sistemin çevre dostu ve kaynak tasarrufu ile sürdürülebilir olması, daha yüksek verimliliğin sağlanması, maliyetin azaltılması, yeni hizmet ve iş modellerinin geliştirilmesi ve üretimde esnekliğin arttırılması gibi avantajlar sağlamaktadır.

18. yüzyılda buhar makinasının icadı ile başlayan, telefon ve telgrafın icadının ardından mikro bilgisayarların icadı ile devam eden sanayi devrimi yolculuğu bilgi teknolojilerinin ve otomasyonun her alanda kullanılmasıyla günümüze kadar geldi.

Bundan sonraki süreçte dijitalleşme çok daha yüksek ivmeyle ve hayallerimizi zorlayarak devam edecek.