Bilgi ve iletişim teknolojileri dünyasında çok enteresan gelişmeler yaşanıyor. Yeni yeni teknolojiler çıkıyor, gelişmekte olan teknolojiler yeni ve çok daha üstün bir faza geçiyor, bu teknolojiler ile yaratılan ürünlerin ise haddi hesabı yok. Tabii ki bu fikir ve ürünlerin çok büyük bir kısmı ticari başarı kazanamayacak ama geriye kalan yüzde on kadar bir kısmı ticari başarı kazanıp yapılan tüm yatırımların karşılığını çıkaracaktır. Ülkemizde bu teknolojik yapı taşlarının dizilimi biraz farklı, teknoloji geliştirme tarafımız çok güçlü değil fakat teknolojileri kullanarak yeni ürün fikri üretme konusunda ise oldukça iyi durumdayız. Buradaki ciddi eksikliğimiz ise fikirden ürüne geçme ve ürünü sürdürülebilir bir ticari başarıya dönüştürebilme bilgi, tecrübe ve yeteneği konularında ise yetersiz kalabiliyoruz. Gerek özel sektör gerekse kamu sektöründe çok çeşitli oluşumlar, girişimcilerin, fikir sahiplerinin bu eksiklerini tamamlamak için çeşitli çalışmalar yapmaya çalışıyorlar ama sonuçlara bakıldığında daha gidecek çok yolumuz olduğunu görüyoruz. Buradaki şanssızlığımız ise artık yabancı yatırımcının sıfırdan fikre yatırım yapma konusundaki tereddütleri ve fikrin veya ürünün kendini ticari olarak kanıtlamasını görmek istemeleri ve yatırımlarını bu başarılara göre değerlendirmeleri. Bu durumda da herhangi bir yatırımın ilk fazlarının kendi çabalarımızla, öz kaynaklarla yapılması gerekiyor, yani işler eskisinden biraz daha zor olmakta.

2018 yılında gündemlerde yer alacak teknolojik alanlara kısaca bakalım. Çok değişik kaynaklar bu tür sıralamaları yapıyorlar ve de genellikle ve doğal olarak birçok konu üst üste geliyor, örtüşüyor:

Günümüzde en çok konuşulan konulardan biri yapay zekâ ve yapay zekâ uygulamaları. Mesela öğrenen makinalar ve sistemler yapay zekanın bir numaralı örneği. Çok değişik alanlarda kullanılabiliyor, hazırlanan programlar sayesinde dış dünyadan yüzlerce sensörden topladıkları ham bilgileri derleyip, değerlendirip, sonuçlar çıkarıp daha sonraki servislerinde bunları kullanabilme yetisine sahipler. En basit şekli ile arama motorlarının yanında aradığınız veya daha önce aramış olduklarınız ile ilintili reklamların gözünüzün önüne gelmesi, arkada sizin davranışlarınızı takip eden ve öğrenen bir mekanizmanın olduğunu gösteriyor. Bu mekanizmalar sadece arama motorlarında değil bütün sosyal medya aktivitelerinizi kaydedip, derliyor ve sonuçlar çıkartıyor, buradan da onları ticari bir değere dönüştürmeye çalışıyor. Verimliliği arttırma, süreçleri hızlandırma ve müşteri memnuniyetini arttırma yolunda yapay zekâ uygulamaları, şirketlere ciddi katma değer sağlıyor. Bu konunun önemi birçok ülke tarafından en yüksek seviyede değerlendirilmekte. Mesela geçenlerde Birleşik Arap Emirlikleri başbakanı dünyada bir ilki gerçekleştirerek ülkede yapay zekâ bakanlığı kurulduğunu ve 27 yaşındaki Omar Bin Sultan Al Olama’nın yapay zekâ bakanı olarak bu göreve atandığını duyurdu. BAE teknolojiye, inovasyona yani geleceğe en fazla önem veren ve en fazla yatırımı yapan ülkelerden biri. Bu tür uygulamaların bir sınırı olmadığı, hayal gücünüz nispetinde geliştirilebileceğini tahmin edebilirsiniz. Bu işler için arkada müthiş verimli algoritmalar ve işlem gücü ile veri saklama teknolojisi bulunmakta. Bu arada ülkemizde Bilişim işlerini 4-5 bakanın ortaklaşa yürüttüğünü bir kere daha belirtmekte fayda var.

2018’de ve daha yıllarca, konuşulacak bir diğer teknoloji Bitcoin gibi kripto paraların da altyapısını sağlayan Blockchain teknolojisi olacak. Kripto paraların yaygınlaşması ile teknoloji dünyasına giren Blockchain kavramı, yapılan işlemlerin şifrelenmiş olarak dağıtık bir ortamda kaydedilmesi ve saklanmasını, silinmesinin mümkün olmadığı değiştirilmesinin ise bütün çevrim içi sistemlerin onaylaması sonucu gerçekleşebilmesini sağlayan bir teknoloji. Blockchain teknolojisi sadece kripto paralar ile değil kayıt bazlı her türlü işlemin güvenli ve değiştirilemez bir şekilde gerçekleştirilmesine altyapı oluşturabilecek bir teknoloji. Birçok ülke bu konuda bilişim eğitimlerini üniversite müfredatı seviyesinde yeniden şekillendiriyorlar, bu konuda geç kalmamak lazım.

Bu yıl gelişeceğini düşündüğüm bir başka teknoloji de MASA (Mesh Applications Service Architecture) denilen MESH uygulaması servis mimarisi olacak. Bu yapı ile akıllı çözümler geliştirmek için gerekecek ortam dağıtık bir yapıda, bulut, sunucusuz bilgisayarlar ve mikro servislerden oluşacak. Bu yapının en önemli bir tarafı ise çoklu kullanıcılar tarafından çok yaygın bir şekilde erişilebilir ve kullanılabilir olması. Bu yapı IoT Nesnelerin İnterneti yapısı ile de tamamen örtüşmekte.

Bu teknolojilerin yanında söz etmeden geçilemeyecek gelişmeler de oluyor, mesela 5G teknolojileri birbiri ardına pazara çıkıyor, bir kısmı kabul görüyor bir kısmı terkediliyor. Ama şu var ki IoT, 5G teknolojileri üstünde şekillenecek. Robot teknolojisi de yapay zekâ çalışmalarının ve yüz tanıma teknolojilerinin de eseri olarak daha güçlü ve insani oluyorlar, bir de kablosuz şarj edilebilseler. 3D yazıcılar malzeme olarak plastikten başka materyalleri de daha fazla kullanmaya başladılar, benim de şahsen idealim bir vücut dokularına uyumlu yapay bir böbrek basabilmek, milyonlarca kişi bunu bekliyor.