Her start-up kendi patikasını takip eder…
 

Ticarileştirme:

Ticarileştirme teknolojisi bazı yazılım şirketleri hariç genellikle sermaye yoğun bir süreçtir. Girişimcilerin işlerini sunmaları ve yeterli finansman ile yapabilmeleri için yatırımlara ihtiyaçları vardır. Bunlar genellikler girişim sermayedarları, melek yatırımcıları veya ülkemizde de çokça rastladığımız başlangıç aşamasında, arkadaşlar ve ailelerden alınan destekler olmaktadır.

Ülkemizde aileden alınan bu tür desteklerin dışında, Devlet tarafından sunulan girişim destekleri de bulunmakla birlikte, tercih edilen devlet desteğinin o çok karmaşık, uygulamalarına girmektense bir an evvel yastık altında bulunan nakit ile işlerin döndürülmesi şeklinde karşımıza çıkmaktadır.

Uluslararası düzeyde bir girişimin destek alabileceği kaynakları inceleyecek olursak, karşımıza Melek Yatırımcılar, Risk Sermayesi ve Geleneksel olmayan fonlama sistemi olmak üzere üç başlık görüyoruz.

Melek Yatırım (Angel Investors):

Melek yatırımcıları, genellikle, yeni şirketlere finansman konusunda ilgilidirler. Öz sermaye karşılığında firmalara Risk Sermayesinden daha erken aşamalarda ve daha az miktarda para yatırmaya isteklidirler. Başlangıç aşamasında firma yönetiminde pasif veya aktif rol alabilirler ve genellikle Risk Sermayelerinden daha uzun bir yatırım ufukları vardır. New Hampshire Üniversitesi'nde (paulcollege.unh.edu/cvr) Venture Research Merkezi verilerine göre, 2014 yılında toplam melek yatırımları 73.400 iş fikrine 24,1 milyar dolarlık bir yatırım gerçekleştirdi.

Risk Sermayesi (VC)

Risk Sermayedarları melek yatırımcılara kıyasla bir şirkete daha fazla miktarda para (genellikle milyonlarca dolar) yatırım yapabilirler. Buna karşılık, daha fazla hakkaniyete sahip olma eğilimi gösterirler. Risk Sermayesi şirketleri aynı zamanda firma üzerinde denetim uygularlar ve şirketi yönlendirmek, büyütmek için deneyimli bir yönetim anlayışı getirirler. Bazen çeşitli finansman yatırımları yaparlar ve şirkette daha büyük bir yatırımcı konsorsiyumunun bir parçası olurlar. PriceWaterhouseCoopers (www.pwcmoneytree.com) verilerine göre ABD'nin 2014'teki toplam Risk Sermayesi yatırımları, 4.356 anlaşma ile 48,3 milyar $, tek başına Silikon Vadisinde 23,3 milyar $ ve 1.409 adet anlaşma ile gerçekleşti.

Geleneksel Olmayan Fonlama

Geleneksel olmayan fonlama genelde bizlerin aşina olduğu fonlama tipidir. Bu fonların içerisinde Devlet teşvikleri, Bankalar ve ülkemizde yenilerde hayata geçirilmiş olan kitlesel fonlama yöntemleri kullanılmaktadır.

• Devlet teşvikleri: Kamu tarafından genelde Ar-Ge temelli iş fikirlerine sağlanan destekleri ifade etmektedir. Kamu belirli alanlarda ve belirli dönemlerde çağrıya çıkarak, firmaların gerçekleştirecekleri çalışmalar konusunda destek mekanizmasını açıklar. Ülkemizde bu tür işlemler genellikle TÜBİTAK, KOSGEB, Kalkınma Ajansları ve ihtiyaç halinde ilgili bakanlıklar tarafından gerçekleştirilmektedir.

• Bankalar: Bankalar genellikle yeni şirketlerde özsermaye yatırımlarına katılmaz, ancak özellikle bir tür teminat (büyük ekipman gibi) olduğunda sermaye satın alımlarında kredilerin kaynağıdır.

• Kitlesel Fon: Çeşitli Kitlesel Fon şirketleri bireylerin network/ağlarından küçük fon havuzları oluşturarak girişimci fon toplama işini yaparlar.

Yatırımcılar bir Şirketi Nasıl değerlendirir?

Yatırımcılar, start-up’ın kendi stratejik ve finansal hedeflerini karşılayıp karşılamadığını ve şirketin mevcut yatırım portföyüne uyup uymadığını belirlemek amacı ile sürekli olarak sahayı dinlerler.

Risk Sermayesi (VC) fonları, yıllık en az yüzde 20 yıllık bir getiri hedeflemektedir ve bu hisse senedi ve tahvil gibi diğer yatırım araçlarından önemli ölçüde daha yüksek getirisi olan bir fondur. Yatırımcılar genellikle yeni fırsatları finanse etmeden önce gerekli özeni gösterirler.

Çıkış Stratejisi

Yatırımcılar, çıkış stratejileri aracılığıyla yatırımlarını telafi etmeyi planlarlar. Genellikle, bir Risk Sermayesi (VC), ideal olarak, halka arz yoluyla bir portföy şirketine öz sermayesini 3-7 yıl içinde satmayı umar. Bir başka çıkış stratejisi de halka arz yerine birleşme ve satın almalardır.

Gizli Tehlikeler

Yeni şirket oluşumu yüksek bir risktir. Bazı sık karşılaşılan sorunlar girişimlerin başarısız olmasına sebep olurlar, bunlar aşağıdakiler gibi özetlenebilir:

• Deneyimsiz yönetim: Güçlü, deneyimli, uyumlu bir ekip başarılı bir girişim şirketi için gereklidir. Kurucuların, ekip üyelerinin yeterli iş deneyimi ya da girişimcilik deneyiminin olmaması veya yönetimin, kurucuların ve fon sağlayıcıların aynı vizyona sahip olmaması olarak da ifade edilebilir.

• Fon yetersizliği: Bir girişimin gelişmesi, kritik aşamalara ulaşabilmesi (ticari açıdan), teknik zorlukları aşabilmesi için yeterli sermayeye ihtiyacı vardır. Yatırımcıların dikkatini çekebilmek için ise güçlü bir yönetim ekibi, sağlam bir iş planının olması gerekir.

• Teknoloji ticari gereksinimi karşılamıyor: Bazen bilim yenilikçi ve heyecan vericidir ancak kritik bir ticari ihtiyaçla bağdaşmaz veya mevcut çözümler hali hazırda yeni teknolojiden daha iyidir.

• Zamanlama: Ticari bir ihtiyaç olduğunda bile, şirket, pazar fırsatını kaçırabilir. Bunun nedeni bazen pazarın ürüne hazır olmamasıdır. Örneğin, Çok erken, çok pahalı ve tanınmayan ihtiyaç olabilir. Ürün piyasaya çok geç zamanda gelmiş olabilir ve pazarda zaten farklı bir teknoloji mevcuttur ve rakipler sıçrayış yapmıştır.

• Pazarlama: Hedef pazar beklenenden küçük ise mali hedefleri karşılamayabilir.

• Kötü şans: Bazen girişimcinin kontrolü dışındaki olaylar şirketi olumsuz etkiler. Bu tür durumlarda yapacak maalesef bir şey yoktur. Ama bu başarısızlık girişimcileri, olumsuz yönde etkilememelidir.

Teknokentler Konuşuyor Programı Üzerine

Pandemi süreci birlere Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nin ne kadar faydalı işler yaptığını bir kez daha gösterdi. Özellikle herkesin aşina olduğu Solunum Cihazının Bilkent Cyberpark’ta yerleşik KOBİ ölçeğinde bir firma tarafından tasarlanıp, üretime hazır hale geldiğini bilgilerinize sunmak isterim. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nin çatı kuruluşu olan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği’de bu konuda değerli bir çalışma gerçekleştirdi. TGBD Başkanı Faruk İnaltekin’in tarafından paylaşılan bilgiye göre ülkemizde yer alan otuzu aşkın Teknoparkımızda 120’yi geçen sayıda COVİD-19 ile ilgili çözüm üreten firma yer alıyor.

ICT Media ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği ile birlikte bu sürece katkı sağlayan firmalara ve teknopark yöneticilerine bizlerde elimizden gelen desteği vermeye çalışacağız. Bu kapsamda; ilk olarak OSTİM Teknokent Yöneticisi Dr. Derya Çağlar ve OSTİM Teknokenti bünyesinde faaliyet gösteren Elegan Teknoloji ile birer program gerçekleştirdik.

Özellikle Elegan Teknolojinin yaptığı çalışmalardan çok etkilendim ve sizler ile paylaşmak istedim. Elegan Teknoloji, olarak dijital tanı ve özellikle hematoloji alanında Periferik yayma testini yapay zekâ temelli olarak geliştirmiş olduğu bir ürün ile ön plana çıkıyor. Birçok kan hastalığının daha etkin ve doğru biçimde tedavisi ve tanısı için çözümler üreten Elegan Teknoloji, Periferik yayma testinin ve diğer vücut sıvılarıyla yapılan patoloji testlerinin yapay zekâ kullanılarak otomasyonu üzerinde ar- ge ve üretim faaliyetleri gerçekleştiriyor. Başta Kamu hastaneleri olmak üzere ülkemizde kan tahlilleri gerçekleştiren bütün kurumların, bu ürüne ihtiyacı olduğu kanaatindeyim. Yurtdışında geliştirilen ürüne ilişkin bir çalışma olsa da ülkemizde yerli ve milli ürün geliştirmiş bu tip girişimlerin de önünün açılması gerektiğini düşünüyor, sağlıklı günler diliyorum.