TÜBİSAD, 2019 yılı bilgi ve iletişim sektörü istatistiklerini yayınladı. Buna göre Türkiye bilişim pazarı TL bazında %14 büyüyerek 152,7 milyar TL’e erişirken dolar bazında %3 küçülerek 26,8 milyar dolara inmiş. 2019 yılı enflasyonunun da %12 civarında düşünürsek TL bazında reel büyüme %2’ler civarında kalmış. 8,5 milyar TL kur katkısını da toplamdan çıkartırsak reel büyüme oranı sıfıra yaklaşacak. Bu çalışmaya 5800’e yakın firma veri göndermiş, bu yüzden sayılar gerçek durumu önemli ölçüde yansıtıyor, yalnız unutmayalım ki bu çalışmalara veri göndermeyen büyük küçük birçok şirket de var. Bu çalışmaya onlar da katılsaydı toplam değerler tahminen %5 ile 10 arasında pozitif yönde bir değişiklik olabilirdi. Bir ara TÜİK böyle bir anket yapıyordu ama o da zaman içinde bu çalışmadan vazgeçti. TÜBİSAD’a bu çalışmalarından dolayı teşekkür ediyoruz. Global bilgi ve iletişim sektörü büyüklüğü ise 4 trilyon dolar civarında olduğu düşünülürse, Türkiye gibi dünyanın en büyük 10 ekonomisi hedefi olan bir ülke için 26,8 milyarlık bir büyüklük oldukça düşük görünüyor. Raporda 2020 yılı için de %5-10 arası bir büyüme öngörülmüş ki hem pandemi durumunu hem enflasyon oranını hem de dolardaki sıçrayışı düşünürsek 2020 yılında hem TL hem de dolar bazında bilişim pazarında bir negatif büyüme sürpriz olmaz.

152,7 milyar TL’lik toplam ciroya baktığımızda 96,6 milyar TL iletişim sektöründen yani temelde GSM operatörleri, Türk Telekom sabit hat gelirleri ve internet şirketleri gelirlerinden oluşuyor. İletişim sektörü gelirleri şartlardan ve ne yazık ki servis kalitesinden de bağımsız olarak belirli bir oranda sürekli artar, iletişim temel bir ihtiyaçtır. İletişim sektöründeki esas problem ise toplam yaklaşık 81 milyon GSM kullanıcısı olmasına rağmen ortalama ARPU’nun yani kullanıcı başına ortalama gelirin yıllık 700TL ve aylık 58 TL yani 8,5 dolardan yukarıya çıkamaması. Birçok ileri ülkede ortalama kullanıcı başı aylık gelir 20 dolar seviyelerinde. Bunun en büyük nedeni de verilen servislerin çeşitlendirilememesi olarak değerlendirilebilir. 2020 yılında 5G yatırımlarına başlanacaktı ama pandemi nedeni ile o yatırımlar da 2021 yılına ertelenmiş görünüyor. Bilişim tarafındaki büyüklük ise 56,1 milyar TL, büyüme oranları ise geçen seneye göre %21 olmuş. Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da yine 2018 yılında olduğu gibi 2019 yılında da yazılım sektörünün yarattığı ciro donanım sektörünün yarattığı cironun üstünde olmuş. Bu durumun nedenleri olarak, yazılım sektörümüzün gelişiyor olması, bilişim ihracatının hemen hemen tamamını yazılım ürün ve hizmetlerinin oluşturması bunun yanında doların TL karşısında değerlenmesi ile birlikte ülkemizde üretilmeyen donanımların talebinin düşmesi ve artık bulutta çalışmanın yani veri merkezlerinin kullanımının hızla artıyor olması söylenebilir.

Bilişim ihracatında ise 2019 yılı sektör için iyi geçmiş sayılabilir, ilk defa 2019 yılında toplam ihracat miktarı 1 milyar doları geçmiş. Yazılım ürün ve hizmetleri bilişim ihracatı içinde ağırlıklı olarak yer almış, bu da oldukça sevindirici. Toplam ihracat içinde oyun sektörü ihracat cirolarının olmadığını düşünüyorum, olsaydı ihracatımız daha yüksek miktarlarda olabilirdi. Bu ciroların neden istatistiklere giremediğinin ise ciddi ve bağımsız bir şekilde araştırılması gerekiyor. Nedenleri tam olarak anlaşılırsa sadece oyun alt sektörünün değil diğer alt sektörlerin de toplam ihracata katkıları artabilir. Yakın zamanda İMMİB altında kurulan hizmet ihracatçıları birliği içinde artık bilişim sektörü de var, birliğin sektörün ihraç kapasitesinin artmasında yapabileceği katkılar iyi değerlendirilmeli ve geliştirilmelidir. TİM’in değişik ülkelerde kurduğu oluşumların katkıları da değerlendirilmelidir. Bu konuda kapsamlı bir rapor olmadığı için bu çalışmaların olumlu olumsuz yönlerini tam olarak değerlendiremiyoruz ama ihracatı geliştirmek için yapılan tüm çabalar takdire şayandır, desteklenmelidir.