1990’lı yılların başında bugüne yayın teknolojilerindeki gelişme beraberinde televizyonculukta çeşitlenmeyi de getirdi. Hali hazırda uydu, karasal, dijital ve internet üzerinden radyo ve televizyon yayıncılığı devam ediyor.

Bu mecralardan kullanım kolaylığı, mobilite/interaktivite ve diğer faydaları nedeniyle internet öne çıkıyor. Buna ilave olarak mobil iletim de rekabet artıyor ve bu mecranın da her geçen gün izlenme payı artıyor. Uydu ise izlenme oranında azalmaya karşın hala en çok tercih edilen mecra olmaya devam ediyor. Yakın gelecekte internetin daha kullanılabilir, erişilebilir ve ekonomik olmasıyla bu oran internet lehine çok yükseleceğini göreceğiz.

Mecralar arasındaki bu geçiş elbette internetten izlenmeyi de yükseltecektir. Yeni kuşaklar bu mecrayı önemsemekle birlikte mobilitenin konforu nedeniyle bundan vaz geçmeyecekleri anlaşılıyor. Bu mecralar arasında 1990 yıllarından bu yana yayın kuruluşlarının büyük yatırımlarla kurduğu ve işlettiği karasal televizyon ve radyo yayın ağları ise yolun sonuna geldi.

Bir televizyon ve radyo kuruluşu, yayınlarını izleyiciye ulaştırmak için yüzlerce TV ve radyo verici cihazı, istasyonların kurulması, elektrik, yakıt, kira ve personel giderleri dahil yayınların iletmesinin toplam ekonomik yükü giderlerinin büyük kalemini teşkil ediyordu. Günümüzde ise, televizyon kuruluşları verici ve istasyonlarının bir kısmını kapatarak giderlerini azaltıyor.

Fakat, karasal radyo yayınlarının alternatifsizliği, dinlenme oranlarındaki yükseklik nedeniyle birçok radyo karasal yayına devam ediyor. Televizyonların 2014’ten itibaren yayınlarını SD’nin yanı sıra HD formatında geçirmeye başladı. Ancak karasal yayınlara olan talep hızla azalıyor. Format değişikliğinin yanı sıra izleyicilerin 40 inch ve üstü TV alıcı cihazlarına yönelmesi de bu değişimi hızlandırdı. Bilindiği gibi analog vericilerden ancak SD yayınların iletilmesi, ekran boyutlarının büyümesiyle birlikte SD yayın çözünürlüklerinin düşüklüğü nedeniyle izlenebilir olmaktan çıkması, son kullanıcıların başka mecralara yönelmesini sağlamıştır olmuştur.

Elbette karasal yayınlarlar üzerinden HD formatı iletmek mümkün. Bunun sağlanması için ivedi olarak çok sayıda DVB-T2 sayısal karasal verici network kurulması ve her yayıncının buna uygun uydu sistemlerindeki değişikliği yapması gerekiyor. Bu şartların sağlanması karasal yayınlara olan ilgiyi arttıracak mıdır? Bunun cevabı hayli zor.

Tüm ülkeyi kapsayacak verici networkünün hazırlanması ile birlikte izleticilerinde DVB-T2 set üstü kutularını alması gerecek. Bu durum yayıncının yüksek maliyetli verici yatırımına katılması, izleyicinin ise set üstü kutuları edinmesini gerekli hale gelecek. Yayıncının yapacağı yüksek harcamaların yanı sıra izleyicinin set üstü kutu giderinin karşılığı ise, yayıncı tarafında gelire izleyicide kaliteye etkisi olmayacak. Bu olumsuzluklara ilave olarak sayısal karasal yayıncılık yapan ülkelerdeki penetrasyon ise her geçen gün azalıyor.

2000 yıllarda karasal yayınların izlenme oranı yaklaşık %70 iken günümüzde bu oran neredeyse %1,5’a kadar gerilemiştir. Ancak tüm yayın kuruluşları azalan bu orana rağmen yayınlarını devam ettirmektedir. Aynı durum uydu ve diğer mecralardan yapılan yayınlardaki SD formatlar için de söz konusu.

Tüm yerel bölgesel ve ulusal yayın kuruluşlarının neredeyse tamamının HD yayına geçtiği düşünülürse SD format ancak vericilerdeki yayınların devamı ve az sayıdaki veya neredeyse kalmayan CRT tüplü televizyon alıcı cihazları için düşünülebilir. Bunun ekonomik faydası var mıdır bu kolayca hesap edilebilir. Kısaca SD yayınların izlenmedeki payının hayli azalması karasal ve uydudan iletilen bu formatın gerekliliğini tartışılır olmasına yol açmaktadır.

Burada gözden kaçırılmaması gereken tek neden izleyicilerin kullanmakta olduğu SD uydu alıcı cihazlarının miktarıdır. İzleyicilerin kullanmış oldukları büyük ekran televizyon alıcıları nedeniyle SD uydu yayınlarını izlemeyecekleri düşünülmelidir. SD ve tüplü alıcı sayıları ile ilgili elimizde net veriler bulunmamakla birlikte izleyicilerin tercihlerini HD’den yana kullanacakları açıktır.

Teknoloji her geçen gün her alanda olduğu gibi yayıncılık alanında da konforu ve kaliteyi öncelemektedir. İzleyicilerin teknolojik yenilikleri yakından takip ettiği, her yıl değiştirdiği cep telefonlarından anlaşılmaktadır. Bu nedenlerle analog karasal televizyon yayınların devamının pek mümkün olmayacağı görülmektedir.