Bülent TAŞ bulent.tas@yeniekonomi.com.tr
Nazmi KARYAĞDI nazmi.karyagdi@ yeniekonomi.com.tr

 

Aleksandr Graham Bell tarafından insanlar arasındaki iletişimi sağlamak amacıyla geliştirilen telefonun, sabit telefondan araç telefonuna oradan da cep telefonuna doğru dönüşümü teknolojinin nereden nereye geldiğinin oldukça önemli göstergesidir aslında.

1990’lı yılların başında mobil iletişim şirketlerinin (Turkcell, Telsim, Aria, Aycell) lisans alarak olarak faaliyete geçmesi ile cebimize giren telefonları “cep telefonu” olarak adlandırmaya başladık.

Türkiye’de mobil iletişimin 30. yılına doğru ilerlerken, cebimizdeki telefonun da adı artık “akıllı telefon” haline geldi.

Resim: http://mkavlakci.com/ilk-gunden-bugune-kullandigim-cep-telefonlari/

 

Mobil uygulamalarda geçirilen sürede dünya 6.sı; Türkiye

Artık cebimizdeki telefonla konuşmaktan ziyade onunla internette vakit geçiriyoruz. Konuşma süresiyle mobil uygulamalarda geçirilen süreyi karşılaştırdığımızda; günde 4 saat 30 dakika mobil uygulama kullanırken, günlük konuşma ortalamamız 32 dakika. civarında. (Kaynak: Mobil uygulama kullanım süresi, App Anie Intelligience Raporu 2021/2. Çeyrek. Konuşma süresi, BTK, GSMA Intelligence 2021/2. Çeyrek Pazar Verileri Raporu)

Bu da demek oluyor ki cebimizdeki telefon artık sadece bir telefon değil, internet ağlarıyla bizi dünyaya bağlayan akıllı bir cihaz.

Akıllı telefonun ömrü

Her ne kadar son yıllarda Türk Lirasının yabancı paralar karşısında değer kaybı sonrasında akıllı telefon değiştirme sıklığı azalsa da, yapılan bir araştırmada halkımızın ortalama 1,7 yılda bir telefonlarını değiştirdiği tespit edilmiş. (Kaynak: https://www.technopixel.org/what-is-the-frequency-of-phone-change-in-turkey-here-are-the-research-results/)

Tabi hemen aklımıza gelen soru şu oluyor:

“Akıllı telefonların kullanım ömrü kaç yıl?”

Konuya ilişkin yazılanlara bakılırsa kesin bir süreden söz etmek mümkün değil.

Ancak gerçek hayatta 2-3 yıldan başlayıp 5-6 yıla kadar bir kullanım süresi gözlemleniyor.

Vergisel açıdan kullanım ömrü kaç yıl?

Akıllı telefonların ömrü, sadece kullanıcılar açısından önemli bir konu değil.

Aynı zamanda vergi mükellefleri ve vergi idareleri için de önemli.

Zira güncel fiyatı 14 bin liradan başlayıp 24 bin liraya ulaşan akıllı telefonları, vergi yasalarına göre bir defada gider yazmak mümkün değil.

Yasaya göre, 2022 yılında alış bedeli 2 bin liranın üzerindeki iktisadi kıymetlerin alış bedellerinin bir defada değil, faydalı ömürleri süresine bölünerek gider yazılması gerekiyor.

Peki, faydalı ömrü nasıl belirleyeceğiz?

Teknik yönden cevap vermekte zorlansak da vergisel yönden işimiz kolay.

Çünkü Hazine ve Maliye Bakanlığı, 26 sayfalık bir tablo ile amortismana tabi iktisadi kıymetlerin faydalı ömürlerini açıklamış durumda.

Ancak tabloya baktığımızda akıllı telefon adı altında bir belirlemenin yapılmadığını görüyoruz.

Tablonun “3.3” sırasında “Cep telefonu ve cep telefonu araç kiti” ifadesi yer alıyor ve faydalı ömür de 3 yıl olarak belirlenmiş.

Bu durumda cep telefonunun faydalı ömrünü mü dikkate alacağız?

Geride bıraktığımız yıllarda bu sorunun iki farklı cevabı oldu.

Birincisinde; 2007 yılında Büyük Mükellefler Vergi Dairesi’nce verilen bir özelgede akıllı telefon grubunda yer alan Blackberry telefonların “4.1. Kişisel bilgisayarlar, el bilgisayarları (PDA), sunucu bilgisayarlar (Server)” bölümünde kabul edilerek faydalı ömrünün 4 yıl olarak belirlendiğini görüyoruz.

İkincisinde de yine Büyük Mükellefler Vergi Dairesince 2017’de bu kez farklı bir cevap veriliyor.

Verilen cevapta Amortisman Tablosunun “3.3. Cep telefonu ve cep telefonu araç kiti" bölümünde faydalı ömrün 3 yıl olarak belirlendiği ifade edilerek akıllı telefonlar için bu sürenin dikkate alınacağı ifade ediliyor.

Akıllı telefonun amortismanında mutlu son

Böylece aradan geçen 10 yılın sonunda akıllı telefonlar, bilgisayar değil cep telefonu kabul edilerek faydalı ömürleri 4 yıldan 3 yıla indirilmiş oluyordu.

Bu şekilde değişen yorum, vergi mükelleflerini sevindiriyordu.

Çünkü artık ödedikleri akıllı telefon bedellerini 4 yılda değil 3 yılda gider yazabilir hale geliyorlardı.