Modern televizyon ve radyo yayıncılığı günümüzde teknoloji dolayısıyla internetin etkisiyle hızla etkileşimli (interaktif) yayıncılığa evrildi. İzleyiciler, yayıncılar, reklamcılar ve reklam verenler için izlemek, dinlemek, ölçmek, analiz gibi her türlü farklı parametrenin tespit edildiği günümüzde eskiden olduğu gibi örneklemek, kestirimde bulunmak algoritma çalıştırmaya gerek kalmadan etkileşimli yayıncılıkla yapılabilir hale geldi.

Yurt dışında uzun süredir kullanılan Türkiye’de ise bir süredir yaygınlaşmaya başlayan HBBTV’nin ülkemizde henüz yeterli sayıya ulaştığını söyleyemeyiz. Tam sayısını bilemediğimiz söz konusu panellerin iki milyon haneye ulaştığı ve bu sayının her geçen gün arttığını ifade edebiliriz. Avrupa örneklerinde olduğu gibi izlemek, ölçmek, analiz ve diğer özellikleri kullanıldığında HBBTV sektör paydaşları için net veriler, izleyiciler için konfor sağlamaktadır. HBBTV, bu faydalara ilave olarak ana yayının reklam kuşaklarına yine aynı yayın içinde ilave reklam kuşaklarının oluşturulmasına da imkân tanıyor.

Elbette, teknoloji özellikle televizyon yayıncılığında, ilave iletim tekniklerini çoğaltırken toplam rekabeti de arttırıyor. Majör ve ana akım ya da büyük diye nitelendirdiğimiz televizyon kanallarının işini de git gide zorlaştırıyor. İzleyicinin mecra seçeneklerini artırıyor. İzleyiciyi önceden olduğu gibi kolayca konsolide etmek artık çok zor. İzleyiciyi toplamak kendi kanalında tutmak ancak kaliteli içerikler ve yüksek çözünürlüklü yayınlarla olacaktır.

Kaliteli içerik üretimi; yüksek maliyetler, işletme gibi çok çeşitli sorunlar nedeniyle televizyon kanallarının üretim planlamasında artık yer almıyor. Bu alanda içerik üreten, pazarlayan çok sayıda yapımcı yurt içi ve yurt dışı pazarlara sipariş üzerine çeşitli kalitede içerikler üretebiliyor. Lokomotif televizyon kanalları bu içerikleri halihazırdaki iletim tekniklerini kullanarak yayın akışları içinde reklam sürelerini pazarlıyor. Bu döngü ve işleyişin HBBTV ve internetin ilave iletim alanları açmasıyla değişmeye başladığını görüyoruz. Bu yönelimin internet lehine yakın zamanda çok daha artacağını şimdiden söylemeliyiz. Bunu hızlandıracak diğer bir faktör ise; söz konusu televizyon kanallarındaki reklam kuşaklarının senkronize ve reklam içeriklerinin aynı olması. Bu durum izleyicide aynı kanalda kalma süresini azaltmakta ya da isteksizliğini arttırmaktadır.

Günümüzde olduğu gibi izleyici artık yayın akışına müdahale edebiliyor. Durdur, izle, ileri geri vs. teknolojinin sunduğu bu özellikler rahatça kullanılabilmektedir. Bu durum reklamların, program içeriklerinin bir bölümünün izlenmesi ya da izlenmemesine imkân sağlıyor. Özellikle politik, siyasi ya da ekonomik programların yayınlanması sırasında izleyiciye konuşmacı ya da konunun ilgisini çektiği ya da çekmediği kısımlarını seçme konforu sunuyor. Bu durum izleyiciye, kaliteli yapımları, güncel konuların işlendiği seviyeli tartışma programlarını tercih imkânı vermekte ya da ilgisini çekmeyen senkronize reklamlar öncesinde izleyicinin ekran başında kalma süresini değiştirmektedir.

Bu teknik imkanlar küresel salgının tüm sektörlerde yarattığı değişim ve yeniden yapılanmaya paralel olarak yayıncılık alanında da benzer etkiyi yaratacaktır. İzleyicinin izleme seçeneklerinin, seçiciliklerinin, tercihlerinin çeşitlenmesi ve artması, toplam kaliteye olumlu etki etmesi kaçınılmaz olacaktır. Televizyon kanallarının daha kaliteli ve çeşitli yapımları, kaliteli tartışma programlarını üretmesi mümkün olacaktır.

Günümüzde televizyon izleyicileri yayıncının seçtiği, uygun gördüğü programları ve yapımları izlemek zorunda kalmaktadır. Bunlarla ilgili geri dönüşler sınırlı sayıdaki panelistlerden alınan veriler ile yaklaşık 20 milyon hane için örneklenmektedir. Günümüzde kullanılan klasik ölçümlemenin yerini yakın gelecekte benzer interaktif teknolojiler ve ölçümleme metotları alacaktır. Bu şekilde beklenmeksizin yayıncı, reklamcı, reklam verenler, izleyicinin izleme davranışlarını, seçeneklerini ve sürelerini ölçmesi mümkün olacaktır. Bunun getirisi ise hem yayıncı hem de diğer sektör paydaşları için önemli ve kesin bilgi kaynağı olmasıdır. Reklam izleme süreleri de dahil olmak üzere izleyicinin net tespit edilmesi, reklamcı için reklam kalitesi ve izleyici beğenisini, reklam veren için ürün ve reklam sunum kalitesi ile ilgili net verileri öğrenmesini sağlamış olacaktır.

Etkileşimli yayın izleme talebi, özellikle genç kuşakların internetten edindiği alışkanlıklar sonucu diğer mecralardan da bunu talep etmektedir. İnternet üzerinden her türlü materyal ve diğer video platformları, onlara bu imkânı sağlarken klasik yayıncılıktaki tek yönlü edilgen yayıncılığa karşı mesafeli olmaya yol açmaktadır. Etkileşimli yayıncılığa olan talep ve yönelim genç kuşaklar arasında hızla artmaktadır.

Televizyon kanalları arasındaki rekabetin yükselmesi, programların kalitesi ve benzerlerinin çoğalması, siyasi ve ekonomik konuların biteviye işlenmesi, genç kuşakların ilgisini çekmiyor. Onlar, Tiktok, Facebook ve diğer ilginç video platformlarını izlemeyi ve yorum yapmayı tercih ediyorlar. Yani hem izliyor hem de katılıyorlar. Bu imkânı şimdilik klasik televizyon yayıncılığı sağlayamıyor. TÜRKSAT uydularından yayın yapan 400’e yakın Televizyon kanallarının içinde 15 majör televizyon kanalında benzer içerikler, programlar ve yapımlar yayınlanırken, aynı zaman parçasında senkronize aynı reklam kuşaklarının ve içeriklerin yayınlanması dahası yeknesaklığı onların diğer mecralara yönelimini arttırıyor.

Gençler sürekli olarak benzerlerinin tekrarı olan programlar yerine daha orijinal, farklı, hatta değişik yapımları internetin sınırsızlığında yurt dışındaki yapımlarda arıyor. Sanat değeri yüksek, kült ve kaliteli yapımları tercih ediyorlar. Yüksek çözünürlüklü yeni ve etkili çekim tekniklerinin kullanıldığı en az 4K standardındaki yapımları izliyor ve talep ediyorlar. Artık HD standardı bile neredeyse talep görmemeye başladı.

Evet günümüzde bilginin kısa sürede eskimesi ve tüketim hızının artmasında olduğu gibi internet ve kullandığı teknolojiler de hızla değişiyor. Bundan en çok ve direkt etkilenen ise medya oluyor.

Yakında televizyon kanalları, halihazırdaki teknik iletim, görüntü standardı ve içerik üretme alışkanlıklarını terk etmek ya da değiştirmek zorunda kalacaklar.