Bülent TAŞ

bulent.tas@yeniekonomi.com.tr

Nazmi KARYAĞDI
nazmi.karyagdi@yeniekonomi.com.tr

 

7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların yeniden yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun 18 Mayıs 2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunuyor.

Kanun vergi, gümrük vergisi, sosyal güvenlik primi, bazı idari para cezaları oda aidatları ve imar ile ilgili yeniden yapılandırma ve af hükümleri içeriyor.

Vergi Usul Kanunu kapsamına giren ve daha çok kurumsal mükellefleri yani şirketleri ilgilendiren vergilerle ilgili yapılandırma ve af düzenlemeleri yazımızda genel hatlarıyla kısaca özetleyeceğiz.

1. Kesinleşmiş Alacaklar

Kanunun yayımı tarihi itibarıyla (bu tarih dâhil);vadesi geldiği hâlde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan,

· Vergilerin ödenmemiş kısmının tamamı ile

· Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak faizin

ödenmesi halinde vergilere bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları ve bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamı siliniyor.

Bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş vergi cezaları ile iştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %50’si ve bu tutar üzerinden Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi halinde cezaların kalan %50’si ve bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamı siliniyor.

2. İhtilaflı Alacaklar

Kanunun yayımı tarihi itibarıyla ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, resen veya idarece tarh edilmiş

· vergilerinin %50’si ile

· bu tutar üzerinden Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak faizin

ödenmesi halinde vergilerin %50’si, faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamı siliniyor.

Kanunun yayımı tarihi itibarıyla sadece vergi cezalarına ilişkin dava açılmış olması hâlinde; Bağlı bulunduğu vergi aslının Kanunun yayımı tarihinden önce ödenmiş olması şartıyla dava aşamasındaki asla bağlı vergi cezaları gecikme zamlarıyla birlikte silinmektedir.

3. İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler

Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, bu Kanunun yayımı tarihinden önce başlanıldığı hâlde, tamamlanamamış olan vergi incelemelerinin tamamlanmasından sonra tarh edilen vergilerin %50’si ile bu tutar üzerinden bu Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının ödenmesi halinde vergi aslının %50 si, gecikme faizi ve vergi cezası siliniyor.

Kanunun yayımı tarihinden önce tamamlandığı hâlde, bu tarihte ya da bu tarihten sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden takdir komisyonu kararları ve vergi inceleme raporları üzerine tarh edilen vergilerin %50’si ile bu tutar üzerinden bu Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının ödenmesi halinde vergi aslının %50’si, gecikme faizi ve vergi cezası siliniyor.

Kanunun yayımı tarihi itibarıyla, 213 sayılı Kanunun tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerine göre uzlaşma talebinde bulunulmuş, ancak uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi ve ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş vergilerin %50’si ile bu tutar üzerinden bu Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının ödenmesi halinde vergi aslının %50 si, gecikme faizi ve vergi cezası siliniyor.

Kanunun yayımı tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar pişmanlıkla verilecek beyannameler veya düzeltme hükümleri çerçevesinde düzeltme beyanlarına istinaden tarh edilen vergilerin tamamı ve vergi aslı üzerinden Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak faizin ödenmesi halinde, pişmanlık zammı, gecikme faizi ve vergi cezalarının tamamı siliniyor.

31/3/2018 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilmesi gerektiği halde Kanunun yayımı tarihi itibarıyla emlak vergisi bildiriminde bulunmayan veya bildirimde bulunduğu hâlde vergisi eksik tahakkuk eden mükelleflerce bildirimde bulunulması ve tahakkuk eden vergi ve taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payının tamamı ve Kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak faizin ödenmesi halinde gecikme faizi, gecikme zammı ve vergi cezalarının tamamı siliniyor.

4. Matrah ve Vergi Artırımı

Şirketler kurumlar vergisi matrahlarını 2013 takvim yılı için %35, 2014 takvim yılı için %30, 2015 takvim yılı için %25, 2016 takvim yılı için %20, 2017 takvim yılı için %15 oranından az olmamak üzere artırarak hesapladıkları kurumlar vergisini ödemeleri halinde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türü için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacak,

Beyannamelerinde, zarar beyan edilmişolması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş olmasıhâlinde, vergilendirmeye esas alınacak matrahlar, 2013 takvim yılı için 36.190 Türk lirasından, 2014 takvim yılı için 38.323 Türk lirasından, 2015 takvim yılı için 40.701 Türk lirasından, 2016 takvim yılı için 43.260 Türk lirasından, 2017 takvim yılı için 49.037 Türk lirasından az olamayacak.

Ancak, matrah artırımında bulunulan yıllara ait zararların %50’si, 2018 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilebilecek. Yani zararların %50’sinin indirim imkanı ortadan kaldırılıyor.

Çalışanlara ödenen ücretlerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar, verdikleri muhtasar beyannamelerinde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden 2013 yılı için %6, 2014 yılı için %5, 2015 yılı için %4, 2016 yılı için %3 ve 2017 yılı için %2 oranından az olmamak üzere hesaplanacak gelir vergisini ödemeleri halinde kendileri nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak artırıma konu ödemeler nedeniyle gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacak.

Serbest meslek ve kira ödemeleri içinayrı ayrı olmak üzere 2013 yılı için %6, 2014 yılı için %5, 2015 yılı için %4, 2016 yılı için %3 ve 2017 yılı için %2 oranından az olmamak üzere hesaplanacak vergiyi ödemeleri halinde kendileri nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak artırıma konu ödemeler nedeniyle gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacak.

Yıllara yaygın inşaat, taahhüt işlerikapsamında yapılan ödemeler için ayrı ayrı olmak üzere 2013 ila 2017 yılları için her bir yıl itibarıyla %1 oranında hesaplanan verginin ödenmesi halinde ödenmesi kabul edilen yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak artırıma konu ödemeler nedeniyle gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacak.

Katma değer vergisi mükellefleri, her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerindeki hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden 2013 yılı için %3,5, 2014 yılı için %3, 2015 yılı için %2,5, 2016 yılı için %2 ve 2017 yılı için %1,5 oranından az olmamak üzere belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak beyan edip ödemeleri halinde kendileri nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacak.

Yukarıda belirtilen konularda matrah veya vergi artırımında bulunulması, bu Kanunun yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmemektedir. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, Kanunun yayımı tarihini izleyen ayın başından itibaren iki ay içerisinde sonuçlandırılamaması hâlinde, bu işlemlere devam edilemeyecek.

Bu süre içerisinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmayacak. İnceleme veya takdir sonucu tarhiyata konu matrah veya vergi farkı tespit edilmesi hâlinde, inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce artırımda bulunulmuş olması halinde inceleme ve takdir sonucu bulunan fark, artırılan tutarlar ile birlikte değerlendirilecek. İnceleme ve takdir işlemlerinin sonuçlandırılmasından maksat, inceleme raporları ve takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesi olduğunu da yeri gelmişken belirtelim.

5. İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi

Kurumlar vergisi mükellefleri işletmelerinde mevcut olduğu hâlde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedel ile bu Kanunun yayımı tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar bir envanter listesi ile vergi dairelerine bildirmek suretiyle defterlerine kaydedebilecekler. Bildirime dâhil edilen kıymetler için amortisman ayrılmayacak.

Kurumlar vergisi mükellefleri kayıtlarında yer aldığı hâlde işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını, bu Kanunun yayımı tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar, aynı nev’iden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafi kâr oranını dikkate alarak fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirebilirler. Bu hükme göre ödenmesi gereken katma değer vergisi, ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden ikinci ve dördüncü ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenebilecek.

Kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2017 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini bu Kanunun yayımı tarihini izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilecekler.Bu şekilde beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında hesaplanan vergi, beyanname verme süresi içinde ödenecek.

6. Varlık Barışı

Kurumlar vergisi mükelleflerinin yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını, 30/11/2018 tarihine kadar Türkiye’deki banka veya aracı kuruma bildiren veya vergi dairesine beyan edenler, söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebilecekler.

31.07.2018 tarihine kadar bildirilen veya beyan edilen varlıklara ilişkin olarak herhangi bir vergi ödenmezken bu tarihten sonrası için %2 oranında vergi hesaplanıp ödenecek.

Mükellefler, bu kapsamda Türkiye’ye getirdikleri varlıklarını, dönem kazancının tespitinde dikkate almaksızın işletmelerine dâhil edebilecekleri gibi aynı varlıkları vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate almaksızın işletmelerinden çekebilecekler.

Türkiye’ye getirilen veya kanuni defterlere kaydedilen varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmiyor.

Bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacak.

Kurumların;

· Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumlara ilişkin iştirak hisselerinin satışından doğan kazançları,

· Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumlardan elde ettikleri iştirak kazançları,

· Yurt dışında bulunan iş yeri ve daimi temsilcileri aracılığıyla elde ettikleri ticari kazançları,

31/10/2018 tarihine kadar elde edilenler de dahil olmak üzere, 31/12/2018 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmesi halinde gelir veya kurumlar vergisinden müstesna tutulacak.

Kurumların kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan kurumların tasfiyesinden doğan kazançları, 31/12/2018 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmiş olması kaydıyla gelir ve kurumlar vergisinden müstesna tutulacaktır.

7. Başvuru ve Ödeme

Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların Kanunun yayımı tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar ilgili idareye başvuruda bulunması gerekmektedir. Ödemeler taksitle halinde yapılabildiği gibi tek seferde peşin olarak da ödenebiliyor.

Taksitli ödemelerde taksit sayısına göre ödeme tutarları belirli katsayılarla çarpılmak suretiyle artırılıyor. Peşin ödemelerde Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanan tutarlarda %90 oranında indirim öngörülüyor.