Hani bazı endekslerde şirket kurma hızı bir metrik olarak ölçülüyor ya bu göstergenin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha vurgulamak istiyorum. Geçenlerde Türkiye Bilişim Derneği’nin (TBD) yayınladığı “Dijital Türkiye Endeksi Metodoloji Dokümanı”nı bu açıdan çok önemsiyorum. Raporda şirket kurulum işlemleri bir metrik olarak tekraren vurgulanmış. Şirket kurma ile ilgili fiili olarak başımdan geçen deneyimimi sizlere aktarmak ve bu süreçteki dijital dönüşüm eksiklerimizi sizlerin yorumlarına bırakmak istiyorum.

•  Öncelikle şirket kurmak için teknoparklarda boş yer bulmanız gerekiyor. Şu anda Ankara ve İstanbul gibi büyük şehirlerdeki teknoparklarda yer bulmak bir hayli zor. Kira ücretleri ise 30-40 metre kare yerlerin fiyatının size işletme giderleri ile maliyeti 5000 TL civarında.
•  Diyelim boş yer buldunuz, proje teklifinde bulunuyorsunuz proje teklifinizi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile entegre teknopark işletmecisi şirketin Ar-Ge portalından yapmanız gerekmekte. Burada projenizle ilgili birçok detayı doldurmanız gerekiyor. Projeniz onaylanır da teknoparka yerleşirseniz o zamanda her ay doldurmanız gereken yazının ilerleyen aşamalarında açıklayacağım bir dizi doküman ve prosedür var.
•  Projenizi hakem onayına göndermek için 500-1000 TL arası bir parayı teknoparkın hesabına göndermeniz gerekiyor. Hakem onayından sonra başvurunuz red edilmez ve herhangi bir revizyon istenmez ise kabul başvurunuzu alıp (Akademisyenler için) Üniversite Bölüm Başkanlığına ve ardından Fakültenize, Fakültenin onayına götürüyorsunuz. Müteakiben ise Senatoya gidiyor.
•  Sizi teknoparktaki projenizde ve dolayısı ile şirketinizde çalışmak için görevlendiren Senato kararından sonra Bir mali müşavir buluyorsunuz aşağı yukarı 1000-1500 TL aylık maliyet ile mali müşavirinizle sözleşmenizi yapıyorsunuz.
•  Mali müşavirinizin de desteği ile şirket tipine karar veriyorsunuz (Limited, anonim şirketi, şahıs).
•  Bu adımdan sonra ilerlemeniz için şirket merkezi olarak göstereceğiniz adresinizin belirlenmesi gerekiyor.
•  Teknopark yönetimi ile kira kontratı yaptıktan sonra müşavirinizle şirket ana sözleşmesini hazırlamalısınız. Bu aşamada şirket unvanını, şirket faaliyet alanlarını, NACE kodunu, yönetim yapısını, ortaklık yapısını ve sermaye miktarınızı belirlemelisiniz. Ana sözleşme hazırladıktan sonra bu ana sözleşme üzerinden mali müşaviriniz ile birlikte geçmelisiniz. Mali müşaviriniz veya siz ana sözleşmeyi MERSİS sistemi üzerine yükledikten sonra potansiyel vergi numaranız oluşacak ve bu da sistem üzerinden size verilecektir.
•  Ardından, noterde basılacak ana sözleşmenin altına imzanızı atmanız ve mali müşavirinize şirket kurma yetkisini vermeniz gerekmekte.
•  Noter onaylı ana sözleşme ve sistem üzerinden alınan potansiyel vergi numarası ile bankada şirket adına hesap açtırmanız ve sermayenin ¼’ünü bu hesaba yatırmanız gerekiyor. Ancak maalesef her banka bu işlemi yapmıyor henüz şirketiniz kurulmadığı için… Hatta ne için istediğinizi bile anlamıyorlar. Bunu yapan bankayı bulmak için birkaç farklı banka dolaşabilirsiniz. Bu para, şirketiniz ilgili ticaret odasından onay alana kadar banka tarafından bloke edilir. Şirketiniz kurulduktan sonra blokajı kaldırıp paranızı kullanabilirsiniz.
•  Şirket kaydı için müşaviriniz artık ilgili ticaret odasına gerekli evrakları içeren dosya (Dilekçe, Kuruluş Beyannamesi, Ana Sözleşme, Banka Blokaj Yazısı, Rekabet Fon Ödemesi vs.) ile birlikte başvuruda bulunabilir. Bunun için sizden 1500-2000 TL arası masraf isteyeceklerdir. İlgili ticaret odası evraklarda eksiklik yoksa size randevu verecek ve bizzat sizin orada bulunmanız istenecektir. Oda sizi fiziken gördükten ve kimliğiniz ile sizi fiziki olarak teşhis ettikten sonra tescil işlemlerini bir iki gün içinde tamamlayacaktır.
•  Ticaret Odası’na şirketiniz kaydedildiğinde ikinci kez notere gitmeniz gerekmekte. Bu kez kurulan şirketinizin imza sirkülerini hazırlatmanız gerekiyor. Aynı zamanda Ticaret Sicil Gazetesi’nden yayınlanan şirket kuruluş sayfanızı da notere onaylattıktan sonra, Şirket Yetkilisi olarak mali müşavirinize Noterden Mali Müşavirlik Vekaleti vermelisiniz. Ayrıca vergi dairesi için de kimliğinizi noterde onaylatıp, noter onaylı suretleri de mali müşavirinize teslim etmeniz gerekiyor. Bu işlemler için de aşağı yukarı 1000- 2000 TL gibi bir noter masrafına gerek olacak.
•  Mali müşaviriniz şirketin onaylı resmi defterlerini Ticaret Sicil’den teslim alacak ve vergi dairesi kaydı için dilekçe ile başvuracak. Başvuru sonrası şirketinizin vergi levhasını çıkaracak (Bunu internetten alabiliyorsunuz). Vergi dairesi, şirketinizin bulunduğu adrese yoklama memuru gönderecek, ama yoklama memuru size herhangi bir bildirimde bulunmayacak geldiğinde adreste yoksanız tekrar geri gidecek vergi dairesine tekrar başvurmanız gerekecek. Yoklama memuru tekrar adresinizi ziyaret edecek ve yoklamada sizin bulunmanızı ve yoklama tutanağını imzalamanızı isteyecek.
•  Yoklama memurunun verdiği yoklama fişini sonra Teknoparkınızın Ar-Ge portalına yüklemeniz gerekecek.
•  Bankada şirket hesabı açmak için imza sirküleri, vergi levhası, ticaret sicil belgesi ile beraber bankaya uğramalısınız ancak ticaret sicil belgesini de yine ilgili ticaret odanıza para yatırarak randevu ile birkaç gün sonra alacaksınız. Bankaya uğradığınızda her banka size şirket hesabı açmayacak her bankanın her şubesi açmayacak kimi işyerine en yakın olanına git diyecek kimi biz herkese şirket hesabı açmıyoruz diyecek burada teminatınız ya da başka bireysel hesabınız olmalı diyecek kimi sabah 11’e kadar şirket hesabı başvurularını alabiliyoruz diyecek.
•  Teknoparka girebilmek için bir kimlik kartı çıkarılması gerekmekte bunun için de yine ayrıca teknopark yönetici şirketin hesabına para yatırıp dekontu yüklemeniz gerekmekte 1-2 gün içerisinde teknoparkınızın bilgi işleminden almalısınız. Eğer aracınız varsa teknoparkın içine park etmek için ayrıca bir araç stickerı almak için para yatırmanız gerekecek.
•  Resmi tebligatlar için UETS hesabı için PTT’nin ilgili sistemine gidip kayıt olmanız ve UETS hesabı almanız gerekecek. UETS hesabını aktif ettikten sonra bazı devlet kurumları ile irtibat kurabilmek için kep adresi almanız gerekecek kep adresi için de 200-300 TL gibi bir rakam ödemeniz gerekecek.

Bitti mi bitmedi?

•  İŞKUR’a kayıt olup işçi ilanına çıkmak isteyeceksiniz ama İŞKUR’a kayıt olabilmek için sizden SGK işveren sicil numarası isteyecek kaydolamayacaksınız. Sonra en yakın sosyal güvenlik merkezine gidip işyerinizin kaydınız bu kez de SGK’ya yaptıracaksınız. İmza sirküleri, ikametgâh, vergi levhası ticaret sicil gazetesi, kimlik fotokopisi, mali müşavirinize verdiğiniz vekalet vs... Bundan sonrası ilgili teşviklerin seçilerek işe giriş bildirgesinin yapılması, e-bildirgenin verilmesi vs… bu konuları mali müşavirinize bıraktığınızı düşünüp teknoparka geri dönelim.
•  Teknoparka her ay muafiyet-faaliyet raporunu size sunulan Ar-Ge portalı üzerinden hazırlayarak iki çıktı almalı ve rapor dönemini takip eden ayın 15’ine kadar her sayfası imzalı kaşeli proje değerlendirme birimine teslim etmelisiniz,
•  Projenin ilgili rapor döneminde yapılan çalışmaları detaylı olarak açıklamalı projede görevli personeller seçilerek proje ilerleme kartı bilgilerini eksiksiz doldurmalı,
•  Firma muafiyet bilgileri, Ar-Ge, fon destekleri, fikri sınai haklar, akademik yayınlar, proje gelir bilgileri, proje gider bilgileri, dış ticaret bilgileri, proje dışı gelirler, proje dışı giderleri eksiksiz doldurmalı,
•  Rapor döneminde bölge dışında süre geçirilmiş ise dışarıda geçirilen süre formu doldurulmalı, çıktısı alınmalı, bölge dışında çalışılan firmanın imza yetkilisi tarafından imzalanmalı kaşelenmeli ardından ise teknopark şirketinize teslim etmeniz gerekmekte,
•  Rapor döneminde yıllık izin kullanan personel varsa o personele ait izin formu rapora ek olarak yönetici şirkete sunulmalı,
•  Aylık muafiyet-faaliyet raporuyla birlikte ilgili rapor döneminin bir önceki dönemine ait SGK’dan alınan Tahakkuk Fişi ve Aylık Prim Bildirgesi raporun eki olarak eklenmeli,
•  Herhangi bir eksiklik hata olmaması halinde tüm rapor imza yetkilisi tarafından imzalanmalı kaşelenmeli ki siz teknopark muafiyetlerinden yararlanabilesiniz.
•  Eğer KOSGEB ve TUBİTAK gibi kurumlardan herhangi bir destek, hibe almak istiyorsanız yine benzer belge ve dokümanları teslim etmeniz veya sistemlerine yüklemeniz, onay almanız halinde her ay yine bahsettiğimiz şekilde dokümanları yüklemeniz gerekmektedir. Hibe ve teşvik ödemelerinizin siz harcamayı yaptıktan belirli bir süre sonra 2-12 ay arasında şirket banka hesabınıza yatacağını unutmadan harcamalarınızı yapmalısınız.
•  Eğer kamu kurumlarının ihalelerine ilgi duyuyorsanız benzer belgelerle beraber Kamu ihale Kurumuna (KİK) web sitesinden dolduracağınız sözleşmeyi imzalamalı ve kaşeleyerek elden veya posta ile KİK’e ulaştırmanız gerekiyor ki size sisteme giriş ile ilgili kullanıcı adı verebilsinler.
•  Eğer DMO ya da diğer kamu ihalelerine katılıyorsanız aynı şekilde her ihalede noterden para vererek tekrar tekrar onaylattığınız imza sirküleri vs. diğer beyanları yine tekrar elden vermeniz gerekecek.

Evet yukarıda geçtiğimiz 3 ayda yaşadığım deneyimimi özetledim. Gelişmiş ülkelerde internet üzerinden çok hızlı yapılabilen şirket kurulum işlemlerinin ülkemizde bir miktar çetrefilli olduğunu bizzat yaşayarak gördüm. Sırf bu prosedürleri yerine getirmek için teknoparkta Ar-Ge yapacak bir hocanın, bir girişimcinin, bir startup’ın ya bu işleri yapacak bir kişiyi işe alması ya da kısmi süreli çalıştırması gerekiyor. Bu da maliyet ve zaman demek. E-devleti tasarlarken yukarıdaki süreçlerin detaylı analizleri yapılmalı ve girişimcinin, vatandaşın en değerli kaynağı olan zamanını çalan bu tekrarlı prosedürlerin dijital ortama aktarılması gerekmekte diye düşünüyorum. Tüm kurumların dijital dönüşüme maddi kaynak ayırarak ve liyakatle konuya eğilmesi gerekmekte. Aksi taktirde Endüstri 4.0 dediğimiz bu hızlı ve yeni çağda rekabette geride kalmamız kaçınılmaz olur.

Son Söz: "Hayatta ne yaparsanız yapın, etrafınızı sizinle tartışacak akıllı insanlarla kuşatın." John Wooden

 

Email: yenalarslan@ictmedia.com.tr

Twitter: @yenalarslan1

Linkedin: https://www.linkedin.com/in/yenalarslan