İnsanlar dijital kimlik kavramını düşündüklerinde, genellikle çevrimiçi kimliğini kanıtlamayla birlikte gelen kimlik doğrulama süreçlerini düşünürler. Sosyal medya platformları, mesaj panoları ve diğer içerik platformları gibi internetin büyük bir kısmı anonimlikle gelişirken, internetin diğer bölümlerinin belirli araçlara erişmenizi sağlayabilmek için kimliğinizi doğrulayabilme gereksinimi duyarlar.

İnternetle ilgili şimdiye kadarki en büyük sorunlardan biri, kimliğinizi veya kişisel verilerinizi çevrimiçi olarak kanıtlamanın standartlaştırılmış ve evrensel olarak güvenli bir yolunun olmamasıdır. Bazı web siteleri ve hizmetler, kullanıcıların belirli özellikler için kimliklerini kanıtlamalarına olanak tanıyan mekanizmalar kurmuştur; örneğin, bir sosyal ağda güvenli doğrulama için eyalet kimliğinizi göstermek veya çevrimiçi vergi ödemek için sosyal güvenlik numaranızı girmek gibi. Bu verilerin herhangi biri veya tümü “Dijital Kimlik veya DID” olarak adlandırılır ve takma adınızdan sosyal güvenlik numaranıza kadar her şeyi içerir.

Dijital Kimlik İhtiyacını Belirleme

DID giriş ve depolama yöntemleri kesinlikle belirli bir dereceye kadar işe yaramış olsa da kullanıcılar verileri gönderdikten sonra genellikle verilerine ne olacağını kontrol edemezler. Hassas verilerin güvenliğini sağlamak için milyarlarca dolar harcanıp, veriler yasal olarak elde edilse bile bu bilgiler kötü amaçlı kullanılabilir. Bir kullanıcı olarak çevrimiçi bir foruma verilerinizi her girdiğinizde (çevrimiçi bir şey satın almak, banka bilgilerinize erişmek, bir hizmete kaydolmak veya hatta sadece bir arkadaşınızla sohbet etmek için) bu bilgiler çalınmaya veya kötüye kullanılmaya açıktır.

Blockchain, DID'lerle ilgili sorunlara birkaç şekilde çözüm sunar. İlk olarak, kullanıcıların en hassas bilgilerini yalnızca bir kez girmelerine ve değişmez cüzdanlarına bağlamalarına olanak tanır. Oradan cüzdanınız, kimliğinizi herhangi bir blockchain defterinde anında doğrulamak için kullanılabilecek bir dijital kimlik biçimi olarak işlev görür. O andan itibaren cüzdanınız, en hassas bilgilerinize yalnızca sizin erişebildiğiniz, güvene dayalı olmayan, merkezi olmayan bir süreç kullanarak bilgilerinizi güvende tutarak, gerektiğinde bu bilgilere erişim izni verebilir.

Gelişen Ekonomilerde

Yükselen ekonomilere sahip ülkeler, veri koruma ve çevrimiçi kimlik doğrulama söz konusu olduğunda yanlarında ek riskler ve sorunlar taşır. Birçok yerde insanlara devlet destekli, kâğıt bir kimlik verilmeyebilir. Bir veri tabanı tarafından tanınabilecek bir adrese sahip olmayabilirler veya kimliklerini çevrimiçi olarak kanıtlama konusunda başka sorunlarla karşılaşabilirler. Bu, banka veya yatırım hesabı edinme, eğitime erişim, istihdam hizmetlerini kullanma veya temel sağlık hizmetlerine erişim gibi temel düzeyde internet kullanımını zorlaştırır.

DID'ler, veri korumasını garanti edecek ve kullanıcıların herhangi bir çevrimiçi hizmetten yararlanmasına izin verecek şekilde çevrimiçi kimlik doğrulamayla ilgili sorunlara standartlaştırılmış bir çözüm sunar. Blok zinciri hizmetlerinde kullanılabilecek bir dijital kimlik oluşturmanın bir yolu sunularak, bu değişmez kimlik doğrulama süreci, gelişmekte olan ekonomilerdeki bireyleri teknolojinin ön saflarına taşıyarak, onlara bir zamanlar erişilemeyen mal ve hizmetlere eşit erişim olanağı sağlayabilmektedir.

DID'ler için gerçek dünya kullanım örnekleri

DID'ler için hem bireysel düzeyde hem de kurumsal düzeyde aynı zamanda IoT (Nesnelerin İnterneti) akıllı cihazları arasında birçok kullanım durumu vardır. Gerçek hayattaki kullanım durumları, bir kişinin DID'sini çevrimiçi bir işlemi tamamlamak için kullanabileceği durumları içerir; burada IoT kullanım durumları, bir cihazın sizin adınıza bir şeyin kimliğini doğrulayacağı veya erişim izni vermek için bir DID kavramını kullanabileceği durumları içerir.

DID'ler kriptografik olarak korunur, yani işlemle ilgili bilgilere yalnızca gönderici ve alıcı erişebilir. Bir blok zinciri defterinde bu işlem, bir dizi rastgele sayı gibi görünecek, ancak gönderici ve alıcıya, işlemi tamamlamak için gereken ayrıntıları ve ilgili verileri gösterecektir. İşlemler, yalnızca bir gönderici ve alıcının bir dizi genel ve özel anahtar kullanarak bilgilere erişebilmesini sağlayan asimetrik şifreleme adı verilen bir yöntem kullanılarak şifrelenir, bu özellik de kişinin yalnızca özel anahtarlarını güvende tuttuğu sürece verilerine kendisinden başka kimsenin erişemeyeceği anlamına gelir.

DeFi (Merkeziyetsiz Finans)

DID'ler, bir blockchain defterinde gerçek dünya işlemlerini doğrulamak için kullanılabilir. Ev sahipliğinin tokenize edildiği ve bir NFT'ye bağlandığı bir dünyada, NFT sahibinin gerçek dünyada da o evin sahibi olduğunu kanıtlayabilmesi gerekir. NFT'nin cüzdanınızda olması bir şeydir, ancak o zaman hem mülkün hem de onunla ilişkili NFT'nin sahibi olduğunuzu nasıl doğrularsınız? Bir DID, birinin çevrimiçi olarak sahipliğini kanıtlamasına izin vererek gerçek dünya malları için güvene dayalı bir kimlik doğrulama işlevi görebilir. DeFi'de DID'ler, bir öğenin gerçek değerini, sahipliğini ve gerçek dünyada bir işlemin kime bağlı olduğunu doğrulamaya yardımcı olacaktır.

Bankacılık ve Finans

DID'ler herkese bir tür kimlik doğrulaması verebilir ve en gelişmemiş ülkelerdeki insanların bile bankacılık ve finans gibi hizmetlere erişmesine yardımcı olur. DID'ler, hassas verileri bir bankadan diğerine güvenli bir şekilde depolamak ve göndermek veya bir blockchain ağında bankacılık bilgilerini doğrulamak için kullanılabilir.

Akıllı Sözleşmeler

Akıllı sözleşmeler, bir blockchain ağında bir işlemi veya taahhüdü tanımlayan bir dizi koddur. Bu sözleşmeler, bir ipotek veya bir anlaşma gibi bir dizi şartı tanımlamak ve birisine devretmek için kullanılabilir. Sözleşme iki cüzdana bağlanabilir, ancak bunun ötesinde, onu cüzdanın sahibine bağlamak için DID gibi başka bir kimlik doğrulama biçimine ihtiyaç duyar.

İstihdam ve Eğitim

DID'ler, okul veya uzaktan çalışma gibi çevrimiçi durumlarda birinin kimliğini doğrulamak için bir yol sunabilir. Kullanıcılar, hassas bilgilerini ifşa etmeden kimliklerini doğrulamak için DID'lerini kullanabilir. Anonim kalmak veya kimliklerini gizli tutmak isteyebilecek işçiler, kimliklerini ifşa etmeden işlerinde DID'leri kullanabilirler. Eğitimde DID'ler, dünyanın ücra köşelerindeki öğrencilerin, devlet tarafından verilmiş bir kimlik veya adres gibi bir şeye ihtiyaç duymadan çevrimiçi programlara kaydolmalarını sağlayabilir.

Sağlık

DID'ler, kullanıcıların sağlık bilgilerine anında erişmesine izin verebilir. Öte yandan, sağlık bilgilerini depolamak ve güvenli bir şekilde başka bir cüzdana göndermek için de kullanılabilirler. Diyelim ki çevrimiçi olarak sipariş vermek istiyorsunuz. DID'nizi daha önce bahsettiğimiz asimetrik şifreleme yöntemini kullanarak güvenli bir şekilde reçete bilgilerinizi paylaşmak için kullanabilirsiniz ve siparişinizi gerçekleştirmek için gönderdiğiniz bilgileri yalnızca alıcı görebilir.

Güvenlik

DID'ler ve blockchain işlemleri asimetrik olarak şifrelendiğinden, yalnızca gönderen ve alıcı bilgilerin şifresini çözebilir. Bir blok zinciri defterinde, herhangi bir işlem, bilgilerin şifresini çözmek için anahtarları olmayan herkese yalnızca rastgele bir sayı ve harf kümesi gibi görünecektir. Ağa bir saldırı olsa bile, bir saldırganın bu işlemlerin şifresini çözmek için her bir son kullanıcının özel anahtarlarına ihtiyacı olacaktır. Blok zinciri kendi güvenlik kusurlarına sahip olsa da bir DID'deki bilgilerin aynısını depolayabilen herhangi bir merkezi ağdan çok daha güvenlidir.

Gizlilik

Güvenlik hakkında söylenenlerin tümüne rağmen, DID'ler bireylerin kendi verilerine sahip olmaları ve bunları yönetmeleri için bir yol sunar. Bir DID sahibi, verilerinin nereye gönderildiğini ve son kullanıcının bu verilerle neler yapabileceğini kontrol eder. Bu, çevrimiçi veri göndermenin en güvenli yoludur ve bireylere modern çağda çok değerli bir varlığa, yani kendi bilgilerine erişim sağlar.

DID'ler için neden blok zincirine ihtiyaç var?

Bir blok zinciri defterinin doğal yapısı ve işlevselliği, yalnızca merkezsizleştirme sunma yeteneği değil, aynı zamanda bireylerin bilgisayar korsanlığı veya veri sızıntısı gibi güvenlik açıklarını riske atmadan şifreli bilgiler göndermesine izin vermesidir. DID'ler, bir saldırgan bir blockchain ağını ele geçirebilse bile bilgilerin güvende tutulmasını sağlayan bir şifreleme türü kullanır.
Ağda, bir işlem yalnızca doğrulamak için gerekli bilgileri gösterir. Örneğin, bir kullanıcının bir NFT satın alıp x tutarında yeniden sattığını, banka hesabı bilgileri veya sahibinin coğrafi konumu gibi işlemle ilgili hassas verileri ifşa etmeksizin göstermek gibi.

DID'ler, çevrimiçi kimliklerini doğrulamak için başka bir yolu olmayan kişilere kimlik doğrulama erişimi sağlayabilmektedir. DID’ler kripto cüzdanları, koleksiyon öğeleri ve jetonlardan daha fazlasını depolamak için kullanılabilir aynı zamanda bir kişinin cüzdanından sağlık, eğitim ve diğer paha biçilmez, hayat kurtaran kaynaklara erişim sağlamak için kullanılabilirler.