ICT Media
Türkiye Cumhuriyeti Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan ve 2024-2028 dönemini kapsayan On İkinci Kalkınma Planı’nın "Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) Özel İhtisas Komisyonu Raporu" kamuoyuyla paylaşıldı. Cumhuriyetin ikinci yüzyılının ilk kalkınma planı niteliğindeki bu belge, Türkiye’yi dijital çağın rekabetçi arenasında öne çıkaracak politika önerileri ve stratejik hedeflerle dikkat çekiyor.
Rapor, TOBB Türkiye Yazılım Meclisi Başkanı Ertan Barut’un başkanlığında yürütülen iki kapsamlı toplantının ardından, 8 aylık yoğun bir çalışma sonucunda hazırlandı. Çalışma sürecine Strateji ve Bütçe Başkanlığı Daire Başkanı Muhammed Raşit Özdaş, Uzman Mehmet Yaşar Şaf ve birçok sektör uzmanı ve akademisyen aktif katkı sundu.
Ekonomik Gücün Temeli: Dijital Sıçrama
Kalkınma planları, devletin kamu ve özel sektöre rehberlik eden en önemli belgeleri arasında yer alıyor. BİT Özel İhtisas Komisyonu, Atatürk’ün 1923 İzmir İktisat Kongresi’nde ifade ettiği “Tam bağımsızlık için ekonomik egemenlik şarttır” ilkesinden yola çıkarak dijital ekonominin Türkiye'nin ekonomik bağımsızlığındaki rolüne dikkat çekti.
Raporun giriş bölümünde bilgi teknolojilerinin ülkelerin üretkenlik ve rekabet gücü üzerindeki etkisi vurgulanırken, Avrupa ekonomilerindeki örneklerle BİT sektörünün %5 GSYH katkısı ve AB üretkenlik artışındaki %20’lik payı hatırlatıldı.
Dokuz Bölümlük Dijital Yol Haritası
Rapor; yönetici özeti, önceki kalkınma planlarının değerlendirmesi, mevcut durum analizi, yeni teknolojik gelişmeler ve politika önerileri gibi başlıklarda toplanıyor. On Birinci Kalkınma Planı döneminde ulaşılan hedefler analiz edilirken, bu planın siber güvenlikte yerli üretim vurgusu, fiber altyapı, Bilişim Bakanlığı önerisi gibi önemli başlangıçlara zemin hazırladığına dikkat çekiliyor.
BİT Alanında Stratejik Hedefler
2028 yılına kadar ulaşılması hedeflenen bazı önemli rakamsal hedefler arasında şu başlıklar öne çıkıyor:
- BİT sektör büyüklüğünün 29,9 milyar dolardan 110 milyar dolara çıkarılması
- Kişi başı BİT sektörü büyüklüğünün 736 dolardan 1100 dolara ulaşması
- Temel dijital okuryazarlığa sahip nüfus oranının %30’dan %60’a çıkarılması
- Sayısal okuryazarlık oranının %9’dan %30’a yükseltilmesi
Kritik Altyapı ve Yatırım Önerileri
Rapor, Türkiye’nin genişbant altyapısında büyük bir dönüşüme ihtiyaç duyduğunu vurguluyor. Fiber optik altyapının en az 1 milyon kilometre artırılması gerektiği belirtilirken, mobil altyapılarla entegrasyonu da kapsayan yeni yatırımların stratejik öneme sahip olduğu kaydedildi.
Elektronik haberleşme sektöründe aboneler ve işletmeciler üzerindeki vergi yükünün hafifletilmesi, kamu taşınmazlarının altyapı yatırımlarında kullanılmasının önünün açılması, yerli üretimin desteklenmesi ve teşvik sistemlerinin Türkiye Teknoloji Yatırım Bankası çatısı altında birleştirilmesi gibi öneriler de yer alıyor.
Yapay Zekâ ve Siber Güvenlik Öne Çıkıyor
BİT ÖİK Raporu’nda yapay zekâ, bulut bilişim, IoT, büyük veri, metaverse, 5G ve 6G teknolojileri gibi konulara geniş yer ayrıldı. Aynı zamanda veri güvenliği, kritik altyapıların korunması ve siber tehditlere karşı önleyici düzenlemeler için ayrı bir siber güvenlik mevzuatının hazırlanması gerektiği vurgulandı.
Siber Güvenlik Farkındalığı Olan Kullanıcı sertifikasyonu gibi yenilikçi önerilerle bireysel düzeyde farkındalığın artırılması ve uluslararası geçerli belgelerin yaygınlaştırılması öneriliyor. Ayrıca Ulusal Acil Durum Haberleşme Stratejisi'nin hazırlanması ve ITU-GSMA standartlarının benimsenmesi önerildi.
Nitelikli İnsan Gücü ve Beyin Göçüyle Mücadele
Komisyonun dikkat çektiği bir diğer konu, nitelikli insan gücünün geliştirilmesi ve elde tutulması. Rapor, mühendislik fakültelerinde öğretim üyesi eksikliklerinin giderilmesi, üniversitelerin kaliteye göre yeniden sınıflandırılması ve MÜDEK/ABET gibi akreditasyonların yaygınlaştırılmasını öneriyor.
Beyin göçünü önlemek adına yazılım ve bilişim alanında çalışan bireylere mekândan bağımsız destekler verilmesi, yazılım ihracatını teşvik edecek bir "Yazılım Sektörü Geliştirme Strateji Belgesi" hazırlanması, açık kaynak kodlu yazılımların kamu kurumlarında desteklenmesi gibi uygulamalara yer verilmiş.
Toplum İçin Bilişim: Teknolojiye Hâkim Yurttaş Modeli
Raporda dikkat çeken yenilikçi önerilerden biri de “Toplum İçin Bilişim Merkezleri”. Aile hekimliği modelinden ilham alınarak geliştirilen bu yapılar, bireylerin yaşam alanlarına yönelik teknolojik destek sağlayacak merkezler olarak öneriliyor. Amaç, bireylerin teknolojiye bağımlı değil, teknolojiye yön veren yurttaşlar haline gelmesi.
Uluslararası Modellerle Uyum
İspanya’nın KOBİ’ler için başlattığı Sayısal Dönüşüm Planı gibi programların Türkiye’de de hızla devreye alınması gerektiği vurgulanırken, altyapı yatırımlarının belediyelerle koordineli yürütülmesi ve tüm uygun altyapıların telekom yatırımlarına açılması önerildi.
69 Stratejik Öneriyle Güçlü Bir Dijital Gelecek
Raporun sonunda toplam 69 öneriyle Türkiye’nin dijital geleceği için net bir yol haritası sunuluyor. Bu öneriler, bilgi toplumuna geçişin hızlandırılması, teknolojide dışa bağımlılığın azaltılması, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşılması ve yüksek katma değerli üretimin artırılması gibi temel amaçlara hizmet ediyor.
Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın öncülüğünde yürütülen bu çalışmayla Türkiye, Cumhuriyetin ikinci yüzyılında, teknoloji ve bilgi toplumu vizyonunu somut adımlarla hayata geçirmeye hazırlanıyor.
