ICT Media
5G ve ötesine giden yolda Türkiye’nin iletişim altyapısını milli teknolojilerle oluşturma hedefiyle kurulan Ulak Haberleşme A.Ş, kurulduğu günden bu yana geçen 1 yıllık süre içinde, yerli ve milli baz istasyonlarını toplam 270 sahada aktif hale getirdi. ICT Media olarak, uçtan uca milli ve yerli iletişim altyapısı vizyonu ile başlatılan ULAK Baz İstasyonu, Milat ve Çınar projelerini ve Türkiye’nin yerli, milli iletişim altyapısının oluşturulmasında gelinen noktaları, Ulak Haberleşme A.Ş. Genel Müdürü Dr. Metin Balcı ile konuştuk.
ICT MEDIA: Ulak Haberleşme A.Ş.’ni kısaca tanıtır mısınız?
METİN BALCI: Savunma Sanayii Başkanlığı’nın kurduğu SSTEK çatı şirketinin altında yer alan anonim şirketlerden biri olan Ulak Haberleşme AŞ. Nisan 2017’de kuruldu, faaliyetlerine ise 9 Ağustos 2017 tarihinde başladı.
Ulak Haberleşme’nin vizyonu 5G ve ötesine giden yolda Türkiye’nin iletişim altyapısını oluşturarak, genişbant iletişim teknolojilerinde bölgesel ve global bir oyuncu olmak şeklinde özetlenebilir. İletişim ve bilgi sistemleri şebekelerinde uçtan uca, sürdürülebilir ve güvenilir altyapılara yönelik milli ve yerli teknolojiler ile ürünler geliştirmeyi, bu konuda ekosistemimiz ile birlikte iletişim teknolojilerinin geleceğine şekil vermeyi hedefliyoruz.
Hedefimiz ve vizyonumuzun kolay olmadığının; çok önemli ve farklı nitelikte zorlukları içerdiğinin bilincindeyiz.
Ancak ekonomik, teknolojik ve siber güvenlik açılarından stratejik öneme sahip iletişim teknolojilerinde, Türkiye olarak milli çözümlerimizin olmasının kaçınılmaz olduğu, yakın geçmişimizde yaşanan olaylardan aldığımız dersleri de dikkate aldığımızda gün kadar aşikar bir gerçek. Bu nedenle üst seviyede oluşturulan devlet politikaları ve ortaya konulan vizyon ve yol haritalarına uygun şekilde biz de üzerimize düşeni yapmak zorundayız.
Bu zorlu yolda elbette tek başımıza değiliz. Başarı için gerekli olduğunu düşündüğümüz idare, son kullanıcı ve geliştiriciler sac ayağını dikkate aldığımızda,
• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımız Savunma Sanayii Başkanlığımız ve BTK başta olmak üzere devletimizin vizyonu, iradesi ve desteği,
• Son kullanıcı olarak, sistem geliştirme ve test sürecinde emek ve tecrübeleri ile desteklerini her zaman hissettiğimiz kamu kurumlarımız ve operatörlerimiz,
• Ulak Milli Baz İstasyonu Projesi ana yüklenicisi Aselsan ve altyüklenicisi Netaş ve Argela başta olmak üzere, yeni projelerimiz ile giderek işbirliği imkanlarını artırdığımız, bu konulara gönüllerini vermiş firmalarımız
• Şimdiye kadar birlikte çalıştığımız veya henüz birlikte çalışamasak da potansiyellerini bildiğimiz, üniversitelerimiz, şirketlerimiz, kurum ve kuruluşlarımız,
• Ve yaptığımız işi vatanımız, milletimiz ve çocuklarımız için yaptığımıza inanan yetenekli, azimli personelimiz,
bizim bu süreçte en önemli dayanaklarımız.
Özetle hedefimiz büyük, yolumuz zor ama hazırlıklıyız, donanımlıyız, azimliyiz, ümitliyiz ve elbette sonucun iyi olacağına dair inancımız tam.
Ulak Haberleşme’nin temel özelliklerini özetlemek gerekirse aşağıdaki konular ön plana çıkmaktadır:
- Ulak Haberleşme Ulak Projesi ile isim benzerliğinden dolayı zaman zaman gündeme geldiği şekli ile sadece tek bir proje için, projecilik mantığı ile kurulmuş bir firma olarak hiç bir zaman kurgulanmadı, düşünülmedi. Ulak haberleşme geniş bant iletişim teknolojilerinde özgün Ar-Ge yaparak, eko sistemi ile birlikte ürünler geliştirerek, “Türkiye’nin 5G ve ötesi için iletişim gücü” sloganı ile yola çıktı ve tüm yol haritasını da bu düşünce ile derledi.
- Ulak Haberleşme iletişim teknolojilerinin ve çözümlerinin merkezinde olmayı hedeflerken, personel sayısı anlamında çok büyük bir firma olmamaya özen gösterdi. Hedefimiz gittikçe artan oranda ekosistemimizle birlikte daha güçlü olmak.
- Geliştirilen, üretilen teknolojilerden azami oranda istifade edecek ve bu teknolojilerin birikerek bir kar topu şeklinde milli ve yerli ürünler geliştirilmesinde kullanılmasını garanti altına alacak süreçleri geliştirmeyi, uygulamayı hedefledik. Bu nedenle teknoloji anlamında hiç bir firmaya, kişi veya kuruluşa tek başına bağlı kalmamaya özen gösteriyoruz.
- Bu noktada hep birlikte, bir amaç için çalışma, elde edilen kazanımların üzerine koyarak süratle ilerleme yönteminde de önemli bir yenilik getirdiğimizi söyleyebiliriz. Projele- rimizi artık aynı çatı altında birlikte çalışarak gerçekleştiriyoruz. Bu yöntem, bir taraftan Ulak Haberleşme’ye geliştirilen sistemlerin bilgi birikimini elde tutma imkanı verirken, diğer taraftan projelerin odaklı ve konsantre bir ekip tarafından gerçekleştirilmesini ve firmaların iyi ve uygulanabilir yöntemlerinin ortak kültür olarak kabul görmesini ve gelişimini de sağlamaktadır. Birlikte çalıştığımız firmalarımızın kendi geliştirdikleri modüller, ürünler kapsamında kullanım haklarına sahip olmaları, tüm taraflar için kazanımı yüksek bir modeli ortaya koymaktadır. Başlangıçta bazı firmalar tarafından tepki gören bu yöntem, amacımızı anlattıkça kabul gördü. Sektörümüzün üç önemli firması ile bu şekilde bir işbirliğine başladığımızı da memnuniyetle paylaşmak istiyorum.
- • İlk aşama ürünleşme çalışmaları tamamlanan ULAK ve MİLAT gibi projelerimizin sahada yaygınlaştırarak gelişmelerinin sağlanmasının yanı sıra, bu çalışmalardan çok daha önemli olarak gördüğümüz Ar-Ge çalışmalarımızı yine eko sistemimizle, üniversite ve özel firmalarımızla birlikte gerçekleştirmeye ve ürün odaklı Ar-Ge çalışmaları yaparak, IP hakları ile birlikte katma değeri yüksek katkılı teknolojiler üretmeyi hedeflemekteyiz.
Tüm bu prensipler doğrultusunda ULAK Haberleşme, Ankara ODTÜ Teknokent Bilişim İnovasyon Merkezi’ndeki merkez ofisi ve İstanbul Teknopark’daki şubesi ile kurulumunun ilk aşamasını tamamlamıştır.
Öncelikle hedefimiz, iletişim teknolojilerinde yapılan yatırımların, ortaya koyulan emeklerin hakkını verecek şekilde Türkiye’nin iletişim sektöründe marka firması olmak. Bu konuda devletimiz, üniversitelerimiz, kurumlarımız, operatörlerimiz ve eko sistemimiz ile birlikte koordineli, akıllı ve hızlı hareket etmek zorunda olduğumuzun bilincindeyiz.
Kuruluşumuzdan bu yana geçen bir senelik süre içinde:
• SSB tarafından, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile koordineli olarak başlatılan ULAK Projesi ile MİLAT Projeleri’nin Ar-Ge çıktılarının ilk aşama ürünleştirme çalışmaları tamamlanmış,
• ULAK milli baz istasyonu üretimi sağlanmış ve Evrensel hizmet projesinde planlandığı şekilde kurulumların gerçekleşmesi sağlanmış,
• MİLAT projesinin büyük ölçekli kamu ağlarında test aşamasına gelinmiş,
• 5G çekirdek şebekesi ÇINAR projesine başlanmış,
• 5G zamanlayıcısı kapsamında
TÜBİTAK destekli Ar-Ge projesi başlatılmış,
• 5G radyo için paydaşlarımız ve altyüklenicilerimiz ile birlikte kapsamlı bir proje teklifi hazırlanarak TÜBİTAK’a başvuru yapılmış,
• Ayrıca kendi iç imkanlarımız ile 5G radyo çalışmalarına başlanmış,
• Kamu güvenliği ve acil durum haberleşme ağı altyapısının isterleri çerçevesinde baz istasyonunda ilave özelliklerin kazandırılması konusunda çalışmalara başlanmıştır.
ICT MEDIA: Türkiye’nin ilk yerli ve milli baz istasyonunu ürettiniz. Bunun yanında Milat Milli Ağ teknolojilerini geliştirdiniz. Bu teknolojileri diğer sistemlerden ayıran özellikler nelerdir. Söz konusu projeler şu an hangi aşamada?
METİN BALCI:Stratejik önemi artık son derece açık olan, uçtan uca milli genişbant şebeke altyapısı çalışmalarını, Savunma Sanayii Başkanlığımız yaklaşık 5-6 yıldır, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımız ile koordineli olarak büyük bir vizyon çerçevesinde yürütmektedir. Bu çalışmalar özellikle son bir yıldır meyvelerini vermeye başlamıştır.
İşte bahsettiğiniz ULAK Milli Baz İstasyonu ve Milat Milli Ağ Teknolojileri Projeleri, iletişim sektöründe millileşme ve yerlileşme süreçlerinin elle tutulur en önemli sonuçlarını oluştururken, önümüzdeki dönem çalışmalarının da en sağlam yapıtaşlarını oluşturmaktadır.
Uçtan uca milli ve yerli iletişim altyapısı vizyonu ile başlatılan bu projeler son dönemde 5G çekirdek şebekesi (Çınar) Projesi ile bir bütünlük kazanmıştır. Bu kapsamda bahse konu projeleri sadece bir proje olarak değil, teknolojik altyapı kazanım zincirinin birer parçası olarak görmemiz gerekmektedir. Çok şükür geldiğimiz noktada artık bu projelerin ürünlerini sahada görüyor ve kullanıyoruz.
Bu projelerin en önemli özelliği neredeyse %95’i yabancı üreticilere ait olan Türkiye iletişim altyapısı için yerli ve milli ürünlere dayalı çözümler üretmiş olmasıdır. Daha 2017 yılının sonuna kadar çalışacak mı, üretilecek mi, testleri geçecek mi kapsamında gündeme getirilen sistemlerin artık elle tutulur, gözle görülür şekilde şebekelerde çalıştığını ve hizmet verdiğini vurgulamak istiyorum. Bahse konu projeler oluşturduğu bilgi ve tecrübe birikimi; özellikle son bir yılda yaşanan başarılı sonuçları ile, 5G ve ötesine giden yolda Türkiye’nin önünü açması, çalışmalarda güven vermesi ve bu işi biz de yapabiliyoruz dedirten projeler olmaları bakımından dikkat çekicidir.
Bu projeler bir ekip anlayışı içerisinde devlet kurumlarının, üniversite ve firmalarımız ile son kullanıcıların bir hedef birliği içinde davrandığı projeler olmuştur.
Tüm bunlardan hareketle bu iki proje, Sayın Başkanımızın Nisan 2015’de yaptığı yönlendirmeler ile içeriği tamamen değiştirilen “IMT Advanced” lisans sözleşmesinin şart koştuğu yerlilik zorunluluğunu bugünden itibaren karşılayacak nitelikte, kurulumları tamamlanmış, Ağustos 2018 başı itibari ile yaklaşık 270 sahada kullanımda olan, istenilen diğer özelliklerinin ise geliştirilmesi için çalışmaların devam ettiği, kullanıma hazır ürünler ortaya koymuştur. Sorunuzun ikinci kısmı kapsamına cevaben projelerin son durumları hakkında bilgi vermek, bu vesile ile okuyucularımıza nereden nereye geldiğimizi aktarmak isterim.
ULAK Projesi ile ticari, Evrensel hizmet ve kamu güvenliği şebekelerinde kullanılmak üzere değişik frekans bandlarında yerli LTE-Advanced Makrocell baz istasyonları geliştirilmesi hedeflenmiştir. Proje, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile koordineli olarak Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından 2013 yılında başlatılmıştır. Yaklaşık son bir yıldır Ulak Haberleşme A.Ş koordinasyonunda devam eden proje, ULAK Milli Baz İstasyonu, tasarım ve geliştirme Aselsan’ın ana yüklenici, Netaş ve Argela’nın ise altyüklenici olarak görev aldığı bir ekip tarafından gerçekleştirilmiştir.
Bildiğiniz üzere Ar-Ge projelerinin bir ürüne dönüşmesi dikkatle yönetilmesi gereken zorlu bir süreci dikte etmektedir. Literatürde yer alan “ölüm vadisi” tabiri Ar-Ge sonuçları nispeten başarılı olarak tamamlanmış fakat bir şekilde ürünleşememiş projelerin geçemedikleri safhayı tanımlamak için kullanılır. Aşağıda paylaştığım grafik bu konsepti, en yalın hali ile göstermektedir.
Ar-Ge çalışmaları başarılı olarak tamamlanan ULAK Baz İstasyonu için, yukarıda da ifade ettiğim üzere ürünleşme aşamasında ciddi bir gayret konmuş ve 2018 yılı Ocak ayı sonundan itibaren operatör laboratuvar ve saha testlerinden peş peşe başarılı sonuçlar alınmıştır. Bu sonuçların neticesinde ULAK Milli Baz İstasyonumuz, operatörlerin canlı şebekelerinde başarılı olarak faaliyete başlamıştır.
Bu süreçten sonra baz istasyonların seri üretimine odaklanılmış, başta Aselsan olmak üzere Netaş, Argela ve baz istasyonlarının üretiminde görev alan 6 farklı firmanın konuya gösterdiği hassasiyet ve yaptıkları hazırlıklar başarıda önemli etkenler olmuştur.
Somut proje uygulamaları olarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı sorumluluğunda gerçekleştirilen Evrensel mobil kapsama projesinin 1. Fazında en az %10 Ulak ürünleri kullanımı şartı konulmuşken, gelinen noktada proje kapsamında 489 baz istasyonunda 4.5G yükseltmeleri Ulak ürünleri ile yapılmaktadır. Bu durumda projenin 1. Fazında Ulak kullanım oranı planlanan %10’un çok üstünde, yaklaşık %45 seviyesine gelmiştir.
Proje planına göre faz-1 için planlı baz istasyonlarının teslimatları tamamlanmış, Ağustos ayı başı itibari ile yaklaşık 270 baz istasyonu aktif olarak Evrensel-1 projesi kapsamında her 3 operatörümüze de hizmet verecek şekilde kullanıma girmiştir. Baz istasyonlarının tamamının kurulumlarının ve aktivasyonlarının en geç Ekim 2018’e kadar tamamlanması planlanmıştır. Evrensel mobil kapsama projesinin 2. Fazında ise ilk kez mobil kapsama altına alınacak 1472 yerleşim yeri için imzalanan sözleşmede en az %30 Ulak ürünleri kullanımı şartı getirilmiştir. Bu fazda yaklaşık 590 baz istasyonunda ulak ürünlerinin kullanımı için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımız tarafından planlama yapılmıştır. Bu sayede 2. Faz projesinde ulak kullanım oranı yaklaşık %55 olacaktır. Faz-2 teslimatlarında Temmuz ayı içerisinde başlanması ve siparişi verilen 326 baz istasyonunun kasım 2018’de yükleniciye teslimatlarının tamamlanması planlanmıştır.
Diğer taraftan 2017 yılında operatörler tarafından verilen 270 adetlik toplam 750 adet Ulak baz istasyonu siparişlerinin de teslimatlarına Ağustos 2018 ayından itibaren başlanacak ve yıl sonuna kadar tamamlanacaktır.
Tam bir yıl öncesinde sektörümüzde büyük oranda kabul gören 4.5G lisans sözleşmesi kapsamında yerlilik oranlarının sağlanmasının neredeyse imkânsız olduğu düşüncesine karşılık başta da ifade ettiğim gibi devletimiz, operatörlerimiz ve firmalarımızın yoğun ve koordineli çalışmaları sonucu, bugün itibari operatörlerimiz ile sözleşmenin yerlilik şartlarının sağlanmasını da dikkate alacak, yıllara sâri siparişlerin verilmesine yönelik görüşmelerimizi BTK koordinesinde sürdürmekteyiz. Bu çerçevede, son dönemde en önemli konumuzun siparişlerin zamanında ve amacına hizmet eder miktarda verilmesi olduğunu söyleyebiliriz. Geldiğimiz bu aşamada operatörlerimizin bizlere güven duymaya devam etmelerinin son derece önemli olduğunu değerlendirmekteyiz.
Mevcut baz istasyonlarımızı azami oranda sahaya koymak için çalışmalarımızı yaparken, uluslararası standartlara uygun olarak geliştirilen baz istasyonlarımıza yeni özellikler kazandırma sürecimiz de devam etmektedir. Bu konuda da ilgili firmalarımız ile sözleşmeler imzalanmış, sürecimiz başarılı olarak devam etmektedir. Ulak baz istasyonumuza 5G özelliklerini kazandırmak veya diğer taraftan baktığımızda Ulak’ta elde ettiğimiz kazanımları 5G çalışmalarımızda azami oranda kullanmamız da hedeflerimiz ve yol haritamız içindedir.
Ulak Haberleşme’nin miras olarak devir aldığı ikinci proje Milat (Milli Ağ Teknolojileri), ilk yerli ve milli “yazılım tanımlı ağ” teknolojisine sahip ağ yönetim çözümü projesidir. Argela firması tarafından Ar-Ge çalışmaları Aralık 2017’de başarılı olarak tamamlanarak, Savunma Sanayii Başkanlığı’na proje teslim edilmiş; bu kapsamda Ulak Haberleşme de ürünleşme adına gerekli geliştirme ve adaptasyon çalışmaları ile Milat’ı ürün haline getirmiştir.
Bu teknoloji ile sadece iletişim şebekelerinin değil, bilişim şebekelerine yönelik olarak da bütün ağın trafik yönetimini yazılım ve politika tabanlı yaparak ağdan geçen bütün trafiğin bit/byte seviyesinde gözlemlenmesi ve anlamlandırılması gibi yetenekler ve tüm bunların sonucunda siber güvenlik açısından güçlendirilmiş bir ağ altyapısı Milat kapsamında hayata geçirilmiş; Türkiye’de yazılım tanımlı sanallaştırılmış ağ altyapıları dünya ile eş zamanlı olarak kullanılabilir bir duruma gelinmiştir.
Artırılmış siber güvenlik, detaylı ve esnek trafik yönetimi ve yönlendirme, hizmet kalitesi ve ağ erişim politikaları gibi yetenekleri yazılım tabanlı olarak
• Kamu güvenliği ve acil durum haberleşme altyapısı,
• Geniş alan ağlar,
• Veri merkezleri,
• Telekom altyapıları,
• Yerel alan ağlar,
• Enerji şebekeleri ve
• Askeri ağlar,
gibi bir çok farklı şebekede konumlandırma çalışmalarımız devam etmektedir.
ICT MEDIA: ULAK Projesi’nin uluslararası pazarda yansıması nasıl oldu? Yurt dışına teknoloji ihracatı için attığınız adımlar var mı?
METİN BALCI:Takdir edersiniz ki iletişim sektöründe uluslararası pazarlarda yer almak başlı başına ayrı ve zorlu bir süreç. Ancak Türkiye’nin uzun süren çalışmaların ardından böyle bir altyapıyı geliştirmesi ve başarılı olarak kullanıma sokması, başta iyi ilişkiler içinde olduğumuz ülkeler olmak üzere herkesin dikkatini çekmektedir. Özellikle iletişimde güvenliğin ve güvenilirliğin her geçen gün daha da önem kazanması, bu konuda alternatif çözüm arayışlarını artırmaktadır.
Bu kapsamda Ulak Haberleşme, Ulak Haberleşme’nin ürünleri ve vizyonu ile yakından ilgilenen birkaç ülke ve operatör ile görüşmelerimiz devam etmektedir. Henüz işin başlangıç aşamasında olmamıza rağmen gördüğümüz ilgi ve beğeni, bizleri son derece mutlu eden, motivasyonumuzu artıran önemli bir unsur.
Dünyada baz istasyonu geliştirebilen 4-5 ülkeden biri olmamız, bir çok farklı ülkede heyecan uyandırmakta, gerek kamu güvenliği açısından gerekse siber güvenlik açısından kritiklik arz eden iletişim altyapılarında ortak projelerin gerçekleşmesi konusunda önemli fırsatlar ortaya koymaktadır.
Bu kapsamda mevcut gelişmelerin yanı sıra, özellikle Türkiye gibi büyük bir markette ve son derece önemli operatörlerde kullanım yeri bulup, kendimizi ispatladıktan sonra, yakın ve orta vadede yurtdışı kullanımlar konusunda da farklı gelişmelerin olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz.
ICT MEDIA: Savunma sanayii, kritik enerji altyapıları ve kamu güvenliğinde Ulak teknolojisinin kullanımı konusunda yürüttüğünüz çalışmalar nelerdir?
METİN BALCI:Ulak teknolojisi dediğimiz konsept aslında uçtan uca genişbant iletişim teknolojileridir. Baz istasyonu, şebeke yönetim yazılım ve altyapısı ile çekirdek şebeke yazılımları bu teknolojilerin ana unsurlarıdır.
Ulak haberleşme bünyesinde Ulak baz istasyonu, Milat milli ağ teknolojilerinin yanı sıra 2017 sonunda başlatılan ve halen Aselsan, Karel ve Optim firmaları ile birlikte yürütülen “Çınar” 5G çekirdek şebeke yazılımları, kamu güvenliği ve acil durum haberleşme altyapılarına yönelik özel görev kritik fonksiyonların geliştirilmesi gibi projeler, Ulak Haberleşme’nin çözümlerinin kamu güvenliği, kritik enerji altyapıları ve milli veri merkezi gibi çok farklı alanda kullanım yeri bulmasına imkan sağlayan projeler olarak ön plana çıkmaktadır.
Bu kapsamda Savunma Sanayii Başkanlığımız, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımız ve BTK Başkanlığımız ile yakın işbirliği içerisindeyiz. Hedefimiz bir taraftan ticari operatörlerimizde lisans sözleşmesi gereklerini de dikkate alarak azami oranda yerli ve milliliği sağlarken, Evrensel Hizmet Faz-3 projesinin ve kamu güvenliği ve acil durum haberleşme altyapımızın tamamen yerli ve milli ULAK teknolojileri ile gerçekleştirilmesidir.
ICT MEDIA: ULAK altyapısı 5G standartları ile tanımlanan başlıca teknolojileri de bünyesinde barındırıyor. 5G ne tür yenilikler getiriyor. Ulak olarak bu alanlardaki çalışmalarınız ve proje hedefleriniz nelerdir?
METİN BALCI:Ulak Haberleşme genişbant iletişim teknolojilerinde 5G ve ötesine doğru Türkiye’nin iletişim gücü olma hedefi ile yola çıkmış bir şirkettir. Bu kapsamda yol haritamızı 5G altyapısına uygun olarak geliştirdiğimiz ürünlerimizden ve yeteneklerimizden azami oranda istifade ederek, en süratli ve sağlıklı şekilde milli ve yerli 5G çözümlerini Türkiye’ye kazandıracak şekilde hazırladık.
5G’nin farklı ve yeni kullanım senaryoları olmakla birlikte en temel anlamda teknolojinin çok düşük gecikmeleri ve çok daha yüksek veri transfer hızlarını sağlaması gerekmekte. Ayrıca IOT ve endüstri 4.0 ile birlikte senaryoların daha da çeşitlenecek olması altyapıda sağlayacağımız yetenekleri ve esnekliği daha da önemli hale getirecektir.
Bu kapsamda yol haritamız doğrultusunda, Ulak 4,5G baz istasyonunun güncellemeleri ve yeni sürümleri ile ilgili geliştirmeler devam ederken, 2020 itibari ile dünyada kullanıma geçmesi beklenen 5G teknolojileri için de çalışmalara başladık.
Öncelikle 4.5G Ulak LTE-A baz istasyonumuzu 5G mimarisine uyumlu hale getireceğiz. 5G’ye özgün yeni özelliklerimizi ve algoritmalarımızı çalışan bu mimariye koymak, bize bir taraftan sahada çalışan diğer taraftan özellikleri güncellenebilen bir baz istasyonunu süratle geliştirmemize imkân sağlayacaktır. 5G’nin en önemli özelliklerinden sayılan yazılım tanımlı ağ (SDN) ve ağ fonksiyonlarının sanallaştırılması (NFV) teknolojileri ise Ulak Haberleşme’nin mevcut ürünlerinde yoğun yer bulan, Milat ve Çınar projelerinin başlangıcından itibaren kazanılan / hedeflenen yetenekler olarak karşımızdadır.
5G hazır olarak planlanan ve geliştirilen Milat Projesi ve 5G için tasarlanan çekirdek şebeke (Çınar) Projesi’nin, Ulak baz istasyonunun, bir operatörümüz ile başlattığımız orta ölçekli 5G için zamanlayıcı algoritması geliştirilmesi projemizin kazanımlarını, özellikle radyo alanındaki yeni çalışmalarımızın sonuçları ile birleştirerek, uçtan uca 5G şebekesinin ilk denemelerini 2019 yılı ikinci yarısında yapmayı hedeflemekteyiz.
Bu kapsamda Ulak “5G NodeB”i operatörlerimize çok geç kalmadan, dünya ile eş zamanlı olarak kullanıma sunmak üzere çalışmalarımızı eko sistemimizle birlikte gerçekleştirecek şekilde yol haritamızı hazırladık, proje planlarımızı yaptık. Tübitak’a büyük ölçekli bir proje teklifinde de bulunduk. Elbette ki eş zamanlı olarak kendi kaynaklarımızla ve elimizdeki yeteneklerden istifade ederek çalışmalarımıza da başladık. Diğer taraftan Milat Projesi ile oluşturduğumuz 5G altyapı çözümleri kapsamında sis bilişim (Fog Computıng) ve yapay zekâ konularında da çalışmaya devam ediyoruz. Böylelikle vendor (teknoloji sağlayıcı) bağımsız, akıllı ve elastik çözümler ile farklı 5G kullanım senaryoları için bir altyapı sağlayacağız. Yüksek hız ve hacimdeki trafiklerin ve birçok farklı tip servis/son kullanıcıların yer alacağı hibrit ağlarda, 5G isterlerini karşılamak adına çalışmalarımız milat 2.0 versiyonu çalışmaları kapsamında devam etmektedir.
5G çalışmalarında BTK’nın önderliğinde gerçekleştirilen 5GTR Forum ve 5GTR Test Vadisi çalışmalarını yol haritamızın ayrılmaz bir parçası olarak görüyoruz. Bu konudaki çalışmalara yoğun destek veriyoruz. Tüm ürünlerimizi 5GTR Test Vadisi’nde kullanıma sokmak üzere planlarımızı yaptık. Ayrıca ürünlerimizdeki ilerlemeleri de bu ortamda tüm paydaşlarımız ile paylaşmak amacındayız. Ürünlerimizde paylaşılabilecek kısımları en kısa sürede belirleyip, bunları öğrencilerimizin, öğretim üyelerimizin ve sistemlerimize entegre olmak, birlikte ürün geliştirmek isteyen diğer firmalarımızın kullanımına da açmayı planlıyoruz.
ICT MEDIA: KamuNet Projesi ile ilgili yürüttüğünüz çalışmalar nelerdir? Proje şu an hangi aşamada?
METİN BALCI:MİLAT Projesi’nin geniş alan ağlarındaki kazanımları MİLAT SD-WAN (yazılım tanımlı geniş alan ağ) platformu ile sunulmaktadır. KamuNet altyapısında MİLAT SD-WAN çözümünün kullanılması ile kurumlar arası güvenli iletişimin sağlanması en önemli kazanım olarak amaçlanmaktadır. Yerli imkanlarla geliştirme ve ürünleştirme çalışmaları gerçekleştirilen MİLAT SD-WAN çözümü; gelişmiş trafik yönetimi, milli rotalama ve kripto algoritmalarının entegrasyonu ile güçlendirilmiş siber güvenlik özellikleri, SDN/NFV tabanlı mimarisi ile geniş alan ağlarda güvenli trafik iletimi için önemli bir görev icra edecektir. Bu kapsamda önceki organizasyonda UDHB ile yürüttüğümüz koordineli çalışmaları, bakanlıklarımızın yapılanmalarının hemen ardından Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımız ile de yürütmek hedefindeyiz.
Çalışmalarımızın geldiği noktada, laboratuvar ve demo çalışmalarımız başarılı olarak tamamlanmış, KamuNet altyapısındaki kazanımlarının gözlenmesi için KamuNet’e bağlı kurumlarımızın katılımı ile gerçek sistemler üzerinde testler yapma aşamasına gelinmiştir. Bu testlerin de başarılı olarak tamamlanmasını müteakip projelendirme çalışmalarına devam edilmesi planlanmıştır. Bu kapsamda ifade etmek istediğim diğer bir konu, KamuNet’in yanı sıra 3 önemli kamu kuruluşumuzda Milat-Milli Ağ Yönetim ve Analiz (MAYA) projemizi canlı sistemler üzerinde test çalışmalarımıza başlıyoruz. Ağustos ayı içerisinde inşallah, bu çalışmalarımızın da sonuçlarını göreceğiz. Bu test süreçlerinin 2018 sonuna kadar devam edeceğini değerlendirmekteyiz.
ICT MEDIA: Ulak Haberleşme’nin önümüzdeki dönem yol haritası ile ilgili bilgi verir misiniz?
METİN BALCI:Ben bu bölümde, henüz birinci yılını tamamlayan, Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcımızın ifadesi ile “çiçeği burnunda”, sektörün en genç firması olarak özetle önümüzdeki dönem hedeflerimiz hakkında bilgi vermek istiyorum. Şu an önümüzde duran en önemli konulardan biri telekom operatörlerinin altyapılarında öngörülen yerlilik oranlarıdır. Geliştirdiğimiz milli ürünlerimizi dikkate aldığımızda savunma sanayinde yakalanan yerlilik ve millilik oranlarının iletişim altyapılarında da sağlanması konusunda, milletimizin, devletimizin ve operatörlerimizin beklentilerine cevap verecek durumdayız. Bu kapsamda hayallerimizin, beklentilerimizin ve devletimizin planlarının, bu aşamada yeni bir bahara bırakılmaması başlatılan bu sürecin amacına ulaşması için hayati öneme haiz olduğunu değerlendirmekteyiz. BTK’nın açıkladığı verilere göre operatörlerimiz mobil iletişim için 2017 yılında kaba rakamlar ile yaklaşık 1 milyar dolar yatırım yapmıştır. 2018 ilk çeyrek yatırım rakamlarına göre de bu değer 2018 yılında da aynı düzeylerde muhtemelen artarak (3. ve 4. Çeyrek yatırımların genel olarak daha fazla olduğu dikkate alındığında) devam edecektir. Bu rakamlar yerlileşme ve millileşme konusunda bir anlık tereddüt ve gecikme için hiçbir lüksümüzün olmadığının en basit göstergeleridir.
Bu kapsamda en yakın hedefimiz, BTK Başkanlığımız koordinesinde devam eden operatörlerimizin 4.5G baz istasyonu ihtiyaçlarına yönelik sözleşmelerin en kısa zamanda tamamlanması, yerlilik oranlarının karşılanması zorunluluğu çerçevesinde,amacauygun,ciddimiktarda ürünümüzü, telekom operatörlerimizin kullanımında görmektedir. Diğer taraftan geliştirdiğimiz/üzerinde çalıştığımız teknolojiler bizi 5G’ye emin adımlar ile götürecek teknolojilerdir. Ulak Haberleşme olarak 5G çalışmalarının içinde, merkezinde olacak şekilde koordinasyonlarımızı sürdürüyor, Ar-Ge çalışmalarımıza da gerek projelerimiz ile gerek kendi kaynaklarımızdan istifade ile devam ediyoruz. İletişim altyapılarında artık standart olan “ALL IP” (her şeyin IP tabanlı olması) konsepti ve yazılım teknolojilerinin şebekelerde ağırlık kazanması sonucu, iletişim ve bilişim altyapıları artan oranda benzerlik göstermeye başlamıştır. Bu nedenle iletişim altyapıları için geliştirdiğimiz çözümler bilişim şebekeleri için de kullanılabilir niteliktedir. Bu bağlamda önümüzdeki dönemde uçtan uca çözümlerimiz ile:
• Kamu güvenliği ve acil durum haberleşme ağı
• Evrensel faz-3 projesi,
• Milli veri merkezlerimiz,
• Kamu net başta olmak üzere tüm
kamusal iletişim ve bilişim ağları projelerinde,
yer almayı, ana yüklenici / teknoloji sağlayıcı olarak görev almayı hedeflemekteyiz.
Özetle kuruluşundan sonra ilk yılını tamamlayan Ulak Haberleşme, Türkiye’nin 2023 hedefleri ve vizyonu doğrultusunda, iletişim sektöründe ekosistemi ile birlikte Türkiye’nin markası ve “5G ve ötesi için iletişim gücü” olmak üzere ürünleri, yol haritası, yol haritası doğrultusunda başlatılan projeleri ve somut proje önerileri ile iletişim sektörünün güvenilir, güçlü bir oyuncusu olma yolunda var gücüyle çalışmaktadır.
Ülkemiz, devletimiz, halkımız için katma değeri yüksek projeler üretmeye, memleketimizin, daha güvenilir, daha yaşanabilir, çalışılabilir bir ortama sahip olması için milli ve yerli teknolojik çözümler oluşturmaya, sektörün diğer unsurları ile birlikte çalışarak, bu kapsamda oluşturulan vizyona var gücümüzle katkıda bulunmaya, devam etme azmindeyiz.
Bu kapsamda bizlere desteğini esirgemeyen devletimizin tüm ilgili birimlerine, operatörlerimize ve firmalarımız ile gerek ULAK Haberleşme bünyesinde gerek paydaş firmalarımızda çalışan emeğini ve becerilerini sonuna kadar ortaya koyan personelimize şükranlarımı sunmayı bir borç biliyorum.
