
Türkiye, yap-işlet-devret (YİD) modeliyle özel sektör eliyle “mega” olarak nitelendirilen büyük alt yapı projelerini gerçekleştirdi. Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Çevre Otoyolu, Osmangazi Köprüsü ve İzmir-İstanbul Otoyolu, Avrasya Tüneli, Ankara-Niğde Otoyolu bu yöntemle inşa edildi. Devlet, yapım ve işletmesini özel sektörün üstlendiği bu projelere, araç geçiş garantisi verdi. Araç geçiş bedelleri, bazı projelerde dolar, bazılarında (son dönem gerçekleştirilen) euro kuru üzerinden belirlendi. Araç geçişleri, garanti sınırının altında kalması durumunda aradaki farkı devlet ödüyor. Buna, “araç geçiş garanti ödemesi” adı veriliyor.
Yılda iki kez
Devlet, Yavuz Sultan Selim Köprüsü-Kuzey Çevre Otoyolu ile Osmangazi Köprüsü ve İzmir-İstanbul Otoyolu’nda yılda iki kez garanti ödemesi yapıyor.
Osmangazi Köprüsü ve İzmir-İstanbul Otoyolu’nu, Otoyol Yatırım AŞ işletiyor. İşletmeye, 2021 yılının ilk yarısında taahhüt edilen sayıda araç geçmediği için “garanti” kapsamında yaklaşık 2 milyar TL ödeme yapıldı. Bu tutar, 2020 yılının ilk 1 milyar 750 milyon TL düzeyinde bulunuyordu. Kur artışları, TL bazlı olarak garanti ödeme tutarlarını da artırdı.
Garanti kapsamında yapılacak ödemeye ilişkin tutar büyük ölçüde netleşti. İşletmeci Otoyol Yatırım AŞ’ye, 2020 yılı 1 Temmuz-31 Aralık döneminde araç geçişlerinin garanti sınırının altında kalması nedeniyle 1.5-1.6 milyar lira düzeyinde bir ödeme yapılacak. Ödemenin, en geç bu ay sonunda yapılması ön görülüyor.