5G teknolojisinin ortaya çıkışı, küresel yapıda birbiriyle bağlantı yoluyla entegre olmaya başlamış bir toplumun dijital topluma dönüştüğünün göstergesidir. 5G, mobil internet bağlantısının beşinci nesli, 2024 yılına kadar 1,9 milyar insana veya dünya nüfusunun ulaşılabilirlik açısından % 65'ine ulaşması beklenmekte. İlk defa bu yıl Güney Kore’de uygulanması başlanan bu teknoloji; birbirimizle ve nesnelerle etkileşim kurma şeklimizi değiştirecek iletişim ağlarının evrimine doğrudan bağlıdır. Ağın veri taleplerine cevap verme kapasitesi çok önemlidir. Yine de, sunucular ve aygıtlar arasındaki bu anlık bağlantılar çok eskiye oranla çok daha hızlı ve daha yetenekli web uygulamalarına yol açacaktır. Bu, sınırsız veri hızı minimum gecikme ile birleştiğinde, kullanıcıların artan coğrafi ve zamansal esneklikler, ekonomik, sosyal, endüstriyel işgücü piyasası dönüşümü zaten yadsınamaz bir gerçektir.

Mobil haberleşme teknolojilerinin tarihine bakıldığında yıllara bağlı olarak bir takım gelişmeler görülmektedir. 1G teknolojisinin ortaya çıkmasının ardından 2G daha sonra 3G, 4G ve 5G teknolojileri gelişim göstermektedir. Birinci nesil olarak adlandırılan 1G sistemleri 1982 yılında geliştirilen analog kablosuz ses haberleşme teknolojisi olarak mobil haberleşme sistemlerinin ilkini oluşturmaktadır (5GTR Forum Çalışma Grupları, 2018). 1G teknolojisi ses iletiminde hücre yapısı kullanımıyla yenilik sunarken iletim altyapısının analog olması, uluslararası uyumu sağlayan standartların ve roaming denilen uluslararası dolaşımın alt yapısının tesis edilememesi nedeniyle birtakım eksikliklere sahiptir. Ardından 1992 yılında 2G sistemleri ortaya çıkmıştır. 2G sistemleri sayısal temelli ve yine ses iletimini sağlamanın yanı sıra düşük hızlarda veri aktarımını gerçekleştirmektedir. Daha çok kapasite ve kapsama ile ilgili olan 2G teknolojisinde, 1G’de bahsedilen alt yapı sorunları bulunmamaktadır. Sayısal sinyal işleme ve ileri yönlü hata düzeltme teknolojilerinin ucuzlaması 2G teknolojisinin ilerlemesinde etkili olmuştur (Misone, 2019). Ses iletimine ek olarak 2001 yılında gelişen 3G sistemlerinde görüntü ve veri de iletilmektedir. Akıllı mobil cihazların kullanılmasıyla sesli arama, internette gezinti, fotoğraf-video çekimi, film indirme ve yayınlama gibi eylemler gerçekleştirilebilmektedir (5GTR Forum Çalışma Grupları, 2018).

3G teknolojisi yüksek veri hızı, multimedya desteği ve yayılı spektrum özelliklerine odaklanmaktadır. Kablolu yaşamdaki birçok kullanıcı tecrübelerini mobil yaşama taşımaktadır (Khan & Barman, 2015). Baştanbaşa İnternet Protokolleri (Internet Protocols-IP) ile oluşmasından dolayı mobil internet teknolojisi olarak adlandırılan 4G sistemleri 2012 yılında standartlaştırılmıştır (5GTR Forum Çalışma Grupları, 2018). Gelişmiş mobil servisler de dâhil olmak üzere çok çeşitli telekomünikasyon hizmetleri ve düşük ile yüksek mobilite uygulama desteği 4G’nin özellikleri arasında yer almaktadır (Misone, 2019). Akıllı mobil cihazların kullanılmasıyla sesli arama, internette gezinti, fotoğraf-video çekimi, film indirme ve yayınlama gibi eylemler gerçekleştirilebilmektedir. Uzun süreli gelişim (Long-Term Evolution - LTE) olarak isimlendirilen 4G teknolojisi ile tüketici dilediği zaman mekândan bağımsız bir şekilde GSM şebekeleri aracılığıyla bilgilere erişebilmektedir (5GTR Forum Çalışma Grupları, 2018). 5G ise kesintisiz bilgi erişimi ve ara bağlantılarla tüm dünyayı sınırsız olarak birbirine bağlayan bir teknoloji olarak tanımlanmaktadır (Khan & Barman, 2015).

Bireylerin aralarındaki veri iletişiminin yanı sıra 5G teknolojisi diğer bir ifadeyle 5. Nesil mobil teknoloji machine to machine (M2M) denilen makinelerin kendi aralarında iletişimi ile internet of things (IoT) olarak ifade edilen nesnelerin interneti gibi özellikler sayesinde makine ve bireyler arasında gerçekleşecek etkileşimleri akıllı cihazlar üzerinden sağlayan aynı zamanda birbirinden farklı dünyaları birleştiren bir yapıdan oluşmaktadır. Dünyanın her neresinde bulunulursa bulunulsun tüm mobil aygıtlar ile cihazlara bağlanılması mümkün kılan özelliklere sahiptir. 5G, radyo spektrumunun daha fazla kullanılması sayesinde, aynı anda çok daha fazla cihazın mobil internete erişmesine izin vermektedir (BBCNews, 2020).

Veri aktarımının mevcut olandan daha hızlı olması ve güvenli bir hizmet sağlanması kullanıcıların öncelikli istekleri arasında yer almaktadır. Özellikle yeni nesil kablosuz ağlar olarak da adlandırılan 5G teknolojisi söz konusu bu istekleri karşılama konusunda etkin görünmektedir. 4G teknolojisinde 10 dakikada tamamlanabilecek bir işlem 5G teknolojisinde hem de daha yüksek bir kalitede 1 saniyenin altına inerek gerçekleştirilebilir. Dünyada günden güne mobil kullanıcı sayısının artması ve bu duruma bağlı olarak mobil kullanıcıların veri taleplerinde artışın meydana gelmesi yeni bir teknolojinin gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır.

Hayatın her alanında yer alacak yeni bir kablosuz ağ mimarisi olan 5G teknolojisi insandan insana, insandan makinaya ya da makinadan insana şeklinde tanımlanabilecek olağan iletişimlerden farklı bir yapı içerisinde konumlandırılmaktadır. (Misone, 2019).

5G teknolojisinin genel olarak en önemli getirileri yüksek hız, düşük gecikme, yüksek kapasite, enerji verimliliği ve yüksek coğrafi kapsama-erişim olarak ifade edilebilir (Ergen, ve diğerleri, 2018, s. 9). Ultra yüksek çözünürlüğe sahip içeriklere ulaşmak, sanal gerçeklik uygulamalarını kullanmak ve mobil bulut servislerinin artışı gigabit ve üstü hızlar sayesinde gerçekleşecektir. Gerçek zamanlı mobil kontrol, uzaktan araçların haberleşme uygulamaları ağda oluşabilecek gecikmelerin 1 saniyenin altına inmesiyle sağlanabilecektir. Bugünkü kapasiteden 1000 kat fazla bilim alana ulaşılmasıyla milyarlarca cihazlara devamlı bir etkileşim gerçekleştirilebilecektir. En az 10 yıl pil ömrüne sahip sensör cihazlar amaçlanarak cihazların pil sorunu yok edilecektir ve böylece enerji verimliliğinde birçok iyileştirmeler yapılacaktır.5G’nin gerekli kıldığı coğrafi kapsama ve kesintisiz bağlantı sayesinde iş planlarının ve buna bağlı olarak ekonomik getirilerinin artmasının önünü açacaktır.

5G teknolojisi, nesnelerin interneti (internet of things- IoT) ve yapay zekanın (artifical intelligent- AI) birleşiminden oluşan akıllı bağlantı, teknolojik gelişimi hızlandırmak ve yenilikçi dijital hizmetler sağlamak konusunda önemli bir yer tutmaktadır (Pasqua, 2019). Nesnelerin interneti akıllı cihazların birbirlerini algılayıp iletişime geçebilen nesneler sayesinde gerçekleşen akıllı bağlantısı olarak ifade edilmektedir. Bu teknoloji ile fazla sayıda, küçük boyutlu, kablosuz teknoloji kullanabilen algılayıcı cihazlar yani sensörler ile yaşanılan çevredeki neredeyse tüm olayları izlemek ve bilgi toplamak mümkün kılınmaktadır. Yapay zekâ (Artificial Intelligence- AI) ise çeşitli bilgisayar programlarının katkılarıyla insan zekasının performansına benzer eylemleri yerine getirmek amacıyla ortaya çıkan bilişim dalıdır. Akıllı bağlantının hedefine uygun olarak nesnelerin internetini meydana getiren makineler, cihazlar ve sensörler tarafından toplanan dijital bilgiler AI teknolojilerince analiz edilmekte, bağlamsallaştırılmakta ve kullanıcılara hem daha anlamlı hem de kullanışlı bir şekilde sunulmaktadır. Bu durum hem karar vermeyi iyileştirir hem de kişiselleştirilmiş deneyimlerin kullanıcılara sunulmasına izin verir. Böylece insanlar ve onları kapsayan çevre arasında daha zengin ve daha tatmin edici bir etkileşim gerçekleştirilir. Yapay zekâ, bilgisayar gücündeki gelişmeler, veri bilimcilerin eğitimi ve gelişmiş algoritmalar oluşturmak için makine öğrenim araçlarının mevcudiyeti sayesinde giderek daha karmaşık hale geldikçe, nesnelerin interneti ana akım bir fenomen olmaya yaklaşmaktadır. 5G ağları tarafından sağlanan ultra hızlı ve ultra düşük gecikmeli bağlantı, nesnelerin interneti tarafından toplanan büyük miktardaki verilerle ve yapay zekâ teknolojilerinin bağlamsallaştırılması ve karar verme yetenekleriyle neredeyse potansiyel olarak yaşama ve çalışma şeklimiz ile toplumu değiştiren her sektörde yeni dönüşümsel yetenekler sağlayacaktır (Pasqua, 2019).

5G kablosuz ağlar; birden fazla dikey etki alanında endüstride, yönetimde ve bilimsel çalışmalarda en az insan yardımı ile bir işlem veya prosedürün gerçekleştirildiği teknoloji olan otomasyonun nasıl destekleyebileceğine odaklanmaktadır. Dikey etki alanı, benzer ürün veya hizmetlerin geliştirildiği, üretildiği ve sağlandığı belirli bir endüstri veya işletme grubudur (Bahr, AG, & Rapporteur, 2019). Genel olarak 5G, düşük gecikme süresi, yüksek güvenilirlik ve yüksek hizmet kullanılabilirliğini kolaylaştırır. Birçok endüstriyel alan daha önce manuel olarak yönetilmekteydi. Yeni teknolojiler sayesinde akıllı araçlar, akıllı fabrikalar, akıllı binalar gibi uygulamalarla kısmi veya tam bir otomasyon yapmak mümkün hale geldi. Dikey alanlarda otomasyon için tasarlanan iletişim, endüstriyel otomasyon, enerji otomasyonu ve ulaşım otomasyonu gibi teknolojileri desteklemelidir (Ho, ve diğerleri, 2019).

Ekonomideki getirileri

5G her bir tüketiciye doğrudan pazarlamaya izin verecektir. Bu hedef pazarlamanın doğası, sizinle alakalı reklamlar sunacak ve görmek istediğiniz daha fazla şeyi görmenizi sağlayacaktır. 5G sosyal medyada daha fazla videoya izin verecek, videolar daha hızlı çalıştığında daha çok kullanılacak. Pazarlamacılar ve marka sorumluları, araştırmaya ve denemeye devam etmek için veri analizcileriyle ve bilimcileriyle daha yakın çalışmak zorunda kalacaklar.

Efsane deneyimler yaşamak isteyen yeni tip bir tüketiciye beklentisini karşılama kabiliyetleri için inanılmaz imkânlar sunuyor bu yeni teknoloji. Daha hızlı akış, kopmayan bağlantılar, daha geniş kapsama alanı ve süper hızlı indirme ve yüklemeler. Bu durum, 5G'nin sosyal medya verilerini analiz etme biçimimizi de değiştireceği anlamına geliyor.

Dünyanın her yerinde hem tüketiciler hem de markalar 5G teknolojisine erişebilecek ve burada buluşabilecek. Bu durum bilgi akışı eşitsizliğini azaltacaktır. Hız, müşterinin farklı kanallarda katılımı üzerinde bir kartopu etkisi yaratacaktır. Daha fazla bilgiye ulaşabilme, daha fazla veri noktası ve gerçekleştirilecek daha anlamlı analizler yapılabilecektir. Bilgiye dayalı süreç yöneten, müşterinin isteklerine ve beklentilerine en hızlı ulaşan, geri dönüş sürelerini en aza indiren, etkileşim anlamında daha güvenilir, dürüst, samimi ve mecrayı daha kişiselleştirilmiş olarak sunan markalar diğer markaların önüne çıkacaktır.

İstikrarlı ve daha hızlı internet sayesinde tüketim artacak. Bu, markaların giderek daha kısa ilgi alanlarına sahip daha geniş kitlelere ulaşmasına yardımcı olacaktır. Daha yüksek indirme hızları, markaların yükleme süresi konusunda endişelenmeden kişiselleştirilmiş iletişime ve ilgi çekici web sayfalarına / uygulamalarına yatırım yapabileceği anlamına gelir.

Geleneksel Ticaret Mobil Ticarete dönüşecek

Geliştirilmiş bağlana bilirlik ve düşük maliyetler mobil ticareti artıracaktır. Daha hızlı sayfa yükleme ve kişiselleştirilmiş mobil deneyim, markaların müşterilerin ilgisini çekmesine ve muhtemelen onlardan daha fazla inceleme yapmasına yardımcı olacaktır. Müşteriler, çok fazla zaman harcamadan anında yorum ve derecelendirme sunabilecekler. Bu, markaların müşteri gereksinimlerini daha iyi analiz etmelerine ve böylece ürün ve hizmetlerini geliştirmelerine yardımcı olacaktır.

Gerçek zamanlı veri akışı Müşteriler mağaza içi deneyimlerini tweetlediklerinde, dışarıdaki düşük enerjili sensörler, müşteri verilerini dijital komut merkezlerinden erişilebilen sunuculara itecek. Bu veriler müşteri türünü (bireysel ve grup), müşteri geri bildirimlerini (çevrimdışı deneyim hakkında tek dokunuşla geri bildirim) içerebilir veya hatta belirli bir müşterinin karşılaşabileceği “stokta kalmayan” sorunların ayrıntılarını yakalayabilir. Ayrıca, 5G çok daha doğru GPS konumlandırmasına olanak tanıyacaktır. Doğru coğrafi sınırlama ile yüksek hızlı veri erişimi, markaların konuşmaları analiz ederken bağlamsallaştırmasına olanak tanır. Elde edilen veriler daha hızlı işleme sokulabilecek. Tüm döngü, daha düşük gecikme nedeniyle 5G ile sert bir değişiklik görecek ve bu da analiz için toplam geri dönüş süresini azaltmaya yardımcı olacaktır.

5G, yüksek yoğunluklu ağ trafiğini doğal olarak destekler ve aşırı yüksek trafik bölgelerinde bile birden fazla eşzamanlı bağlantı sağlar, böylece insanlar acele etmeden bağımsız olarak medya tüketmeye, bağlı kalmaya ve çevrimiçi kalmaya devam edebilir. Bu özellikle spor karşılaşmaları, müzik festivalleri, uzaktan eğitimler, konferanslar için bağlantı bozukluğu gibi bir sorunun ortadan kalkacağı anlamına geldiğinden bu gibi gösterimler artık sanal alanda daha popüler olacaktır. Ancak kötü olan şudur ki; yapay zekâlar, bilgi erişim teknolojileri, gönüllü ifşalar, kayıt altına alınmış zorunlu bilgiler, big data ve analiz yöntemleri, akıllı görüntüleme sistemleriyle toplumlar ve bireyler daha fazla gözetim, daha fazla denetim altına alınacaklardır.