Türk üniversiteleri son yıllarda önemli bir gelişme kaydetti. Binlerce yabancı uyruklu genç ülkemizdeki üniversitelerde öğrenimini sürdürüyor. Geçen ay yayınlanan yazımızda, üniversitelerin dünya güç politikalarının önemli bir parçası haline geldiğine dikkat çekmiş, Türkiye’nin ülkemizde okuyan yabancı öğrenciler uluslararası diplomaside yumuşak güç unsuru olarak değerlendirilebiliyor mu? sorusunun cevabını aramaya çalışmıştık. Bu yazımızda konuya kaldığımız yerden devam ediyoruz.

Afganistan’da yapılan bir araştırmada Türk dizilerinin ülkede gösterime girmesiyle öğrencilerin Türkiye’yi seçmesi arasında doğru bir orantı tespit edilmişti. Türkiye’yi öğrencilerin seçmesi arasında doğru orantılı olumlu yönde ilişkiler tespit edilmişti. Yine aynı araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin Türkiye hakkında şu anki hissiyat puanları 4 ile 10 puan arasında değişmekte olup, ortalama hissiyat derecesi 7,82 puandır. Bu veriler, Türkiye’yi eğitim amaçlı tercih etmiş olan öğrencilerin ülkeye geldikten sonra Türkiye hakkında olumlu izlenimleri artarak devam ettiği ortaya çıkarmaktadır.

 

Yabancı uyruklu öğrencilerin %53,5’i Türkiye’nin kendi ülkeleri için faydalı olabilecek bir ilerleme modeli olduğunu düşünürken, %32,6’sı bilmediğini, %4,7’si ise olmadığını ifade etmiştir. Türkiye Cumhuriyeti kuruluşundan bu yana birçok gelişmekte olan ülke için kurtuluş mücadelesi ve parlamenter sistemi ile model oluşturmuştur. 20. Yüzyılın son çeyreğinden itibaren ise başarılı serbest pazar ekonomisi ve güçlü siyasi birliğiyle özellikle Ortadoğu ülkeleri için cazibe merkezi olmaya devam etmektedir. Yapılan bu çalışmada Türkiye devletinin; iç barış, güven, gelişmişlik ve rahat yaşam açısından yabancı uyruklu öğrenciler için kendi ülkelerine model oluşturduğu ortaya konmaktadır.

Türkiye’de öğrenim görmeye yeni başlayan yabancı uyruklu üniversite öğrencilerine yönelik softpower araştırması 2016 yılı Aralık ayında Gazi Üniversitesinde gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma için hazırlanan anket, TÖMER’e yeni kayıt yaptıran tüm yabancı uyruklu öğrencilere uygulanmıştır. 86 öğrenci tam olarak anketi doldurarak dönüş yapmıştır. Öğrenciler anket sorularını tamamen kendi istekleriyle doldurmuşlardır. Anket doldurulması sırasında hiçbir müdahaleye izin verilmemiştir.

Öğrencilerin Türkiye’de okuma nedenleri incelendiğinde en önemli nedenlerin Türk dili ve kültürüne ilgi, kariyer fırsatları ve finansal sebepler olduğu görülmektedir. Türk dili ve kültürüne ilginin büyük olması ve seçme nedenlerinin başında yer alması katılımcı öğrencilerin ülke kamuoyunda Türkiye’ye olumlu ilginin olduğunu göstermektedir. Ayrıca Türkiye’nin gelişmiş ülkeler içinde en ucuz ülke olması ve Türkiye devletinin sağlamış olduğu burs imkânları öğrenciler için bir cazibe merkezi olmasına katkı sağlamaktadır.

Türkiye’yi seçme nedenleri arasında daha önceki yıllarda çokça rastlanmayan burada %9 gibi önemli bir oranla tespit edilmiş olan Türk film ve dizileridir. 2016 yılında Afganistan’da yapılan araştırma bu durumu doğrulamaktadır. Afganistan televizyonunda en çok izlenen diziler Türk dizileridir ve öğrencilerin Türkiye’yi seçme oranları bu dizilerden sonra büyük artış göstermiştir.

Öğrencilerden okumaya gelmeden önce Türkiye hakkındaki hissiyatlarını 1-10 arasında derecelendirmeleri istenmiştir. Öğrencilerin Türkiye’ye gelmeden önceki ortalama hissiyat derecesi 7,49 puandır. Öğrenciler olumlu duygular besledikleri için Türkiye’yi bilinçli seçmiştir. Softpower açısından düşünüldüğünde Türkiye’ye öğrenciler açısından olumlu cazibe merkezi olarak gözükmektedir. Bu çalışmaya katılan öğrencilerin büyük çoğunluğunun Türkiye’ye yakın veya akraba topluluklardan gelmiş olması bu duruma olumlu katkı sağladığı da söylenebilir

Öğrencilerin Türkiye’ye gelmeden önceki hissiyat derecelerini etkileyen en önemli faktörler; kaliteli eğitim alabileceğini düşünmesi, Türkiye hakkındaki olumlu duyumları ve Türk dizileridir. Türkiye ile ilgili olumlu duyumlar ve Türkiye’yi bir cazibe merkezi kategorisine sokan en önemli etken Türk dizi ve film sektörü olduğu bilinmektedir. www.variety.com’da yayınlanan bir makalede Türkiye’nin dizi ihracatında ABD’den sonra ikinci sırada yer aldığı belirtilmektedir. Haberde özellikle Latin Amerika ülkelerinde sıklıkla takip edilen Türk dizilerinin bu ülkelerde en çok izlenen 15 program arasına girdiği açıklanmaktadır. Türk dizileri 142 ülkede gösterimde olduğu yine aynı kaynakta belirtilmektedir. Bu bağlamda softpower açısından öğrencilerin Türkiye’yi olumlu görmelerinde Türk film ve dizilerinin etkisi büyüktür. Afganistan’da yapılan bir araştırmada 2011 yılında Türk dizilerinin ülkede gösterime girmesiyle Türkiye’yi öğrencilerin seçmesi arasında doğru orantılı olumlu yönde ilişkiler tespit edilmiştir. Afgan öğrencilerin Türkiye’yi eğitim amaçlı seçmelerinde Türk dizi ve film sektörü olumlu yönde etkilemektedir.

Öğrencilerin Türkiye hakkında şu anki hissiyat puanları 4 ile 10 puan arasında değişmekte olup, ortalama hissiyat derecesi 7,82 puandır. Bu veriler, Türkiye’yi eğitim amaçlı tercih etmiş olan öğrencilerin ülkeye yaşadığı süre içerisinde Türkiye hakkında olumlu izlenimlere artarak devam ettiğini ortaya koymaktadır.

Öğrencilerin %69,8’i Türkiye’nin kendi ülkelerinin iyi bir dostu olduğunu ifade ederken %2,3’ü ise olmadığını belirtmiştir. Bu sonuç yabancı uyruklu öğrencilerin ülkeleriyle Türkiye arasında olumlu ilişkilerin olduğu anlaşılmaktadır.

Yabancı uyruklu öğrencilerin %53,5’i Türkiye’nin kendi ülkeleri için faydalı olabilecek bir ilerleme modeli olduğunu düşünürken, %32,6’sı bilmediğini, %4,7’si ise olmadığını ifade etmiştir. Türkiye Cumhuriyeti kuruluşundan bu yana birçok gelişmekte olan ülke için kurtuluş mücadelesi ve parlamenter sistemi ile model oluşturmuştur. 20. Yüzyılın son çeyreğinden itibaren ise başarılı serbest pazar ekonomisi ve güçlü siyasi birliğiyle özellikle Ortadoğu ülkeleri için cazibe merkezi olmaya devam etmektedir. Yapılan bu çalışmada Türkiye devletinin; iç barış, güven, gelişmişlik ve rahat yaşam açısından yabancı uyruklu öğrenciler için kendi ülkelerine model oluşturduğu ortaya konmaktadır.

Öğrencilerin Türkiye’ye gelmeden önceki ve geldikten sonraki hissiyatlarının farklı olup olmadığı yani Türkiye’ye geldikten sonra hissiyatlarının olumlu ya da olumsuz değişip değişmediği incelemek için bağımlı örneklemler t-testi yapılmıştır. Öğrencilerin şu anki hissiyat puanı ile önceki hissiyat puanları arasındaki fark ortalama olarak 0,377 puandır. t-testi sonucunda p-olasılık değerine göre 0,068>0,05 olduğundan yokluk hipotezi reddedilememiştir. Türkiye’ye geldikten sonra öğrencilerin Türkiye hakkındaki görüşlerinde önemli bir değişiklik olmadığı %95 güvenilirlikle belirlenmiştir. Bu sonuç öğrencilerin Türkiye’ye geldikten sonra hayal kırıklığına uğramadıklarını göstermektedir. Bu durum Türkiye’nin soft power açısından değerlendirildiğinde sürdürülebilir bir eğitim cazibe merkezi olma yolunda başarılı bir grafik çizdiği söylenebilir.

Türkiye Hükümetinden burs ve benzeri destek alma ile süper güç olma durumu karşılaştırıldığında; -214777… sayısı çıkmaktadır. Elde edilen analiz incelendiğinde burs alma ile Türkiye’yi süper güç görme arasında önemli bir ilişki görülmemektedir. Katılımcı öğrenciler açısından burs alan ya da almayanlar arasında anlamlı bir farklılık ortaya çıkmamıştır. 15. Soruda yüksek oranda Türkiye’nin süper güç olacağı sonucu ortaya çıkmıştı. Bu durumda öğrenciler burs ya da maddi bir katkı almaksızın gelecekte Türkiye’nin süper güç olacağı konusunda olumlu öngörüleri oluşmuştur. Türkiye, katılımcı yabancı uyruklu öğrencilerin hafızasında imaj olarak süper güç olacağı kanaatinin oluştuğu belirtilebilir. Bu bağlamda Türkiye’nin yabancı uyruklu öğrencilere yönelik yapılan softpower çalışmalarında başarı olduğu söylenebilir.