Günümüzde, yapay zekâ (AI) teknolojisi eğitim alanında da giderek daha yaygın hale gelmektedir. Yapay zekâ, öğretmenlere ve öğrencilere daha özelleştirilmiş ve etkili öğrenme deneyimleri sunarak bilişsel öğrenme süreçlerini dönüştürme potansiyeline sahiptir. Benim derslerimde yapay zekâ araçlarının kullanılmasına belli sorumluluklar yerine getirildiği sürece izin veriyorum. Burada özellikle dikkat ettiğim şey öğrencilerin bilişsel öğrenme süreçlerinin sekteye uğramaması ve yapay zekâ araçlarını bir araç yerine kesin ve ikamesiz bir çözüm olarak görmelerini engellemektir. Kendi deneyimlerim ışığında bu makalede, ben yapay zekanın eğitimdeki bilişsel öğrenme süreçlerine olan olumlu ve olumsuz etkilerini inceleyeceğim.

Olumlu Etkiler:

1. Kişiselleştirilmiş öğrenme: Yapay zekâ, öğrencilerin öğrenme hızlarını, beceri düzeylerini ve ilgi alanlarını analiz ederek kişiselleştirilmiş eğitim planları oluşturabilir. Bu sayede, her öğrenci kendi hızında ve düzeyinde öğrenebilir. Öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarına yönelik daha fazla eğitim desteği sağlayarak, başarı düzeylerinin artmasına katkıda bulunur.
2. Geri bildirim ve değerlendirme: Yapay zekâ, öğretmenlere öğrencilerin performansını gerçek zamanlı olarak değerlendirmelerini ve geri bildirim sağlamalarını kolaylaştırır. Bu, öğretmenlerin öğrencilere daha hızlı ve doğru şekilde yardımcı olmalarına olanak tanır. Ayrıca, öğrencilerin eksikliklerini ve başarılı oldukları alanları daha hızlı tespit ederek, eğitim süreçlerini iyileştirir.
3. Verimli eğitim kaynakları: Yapay zekâ, öğretmenlerin ve öğrencilerin en uygun eğitim materyallerini ve kaynaklarını hızlı ve kolay bir şekilde bulmalarına yardımcı olabilir. Bu, öğrenme sürecini daha verimli hale getirir. Ayrıca, sürekli gelişen yapay zekâ algoritmaları sayesinde, eğitim içerikleri daha etkili ve güncel hale getirilebilir.
4. Erişilebilirlik: Yapay zekâ, eğitim materyallerini ve kaynaklarını daha erişilebilir hale getirerek, öğrencilerin ve öğretmenlerin coğrafi sınırlamalar olmaksızın dünya çapında bilgiye ulaşmalarını sağlar. Bu, özellikle kırsal bölgelerde yaşayan ve eğitim olanaklarına sınırlı erişimi olan öğrenciler için büyük bir avantajdır.

Olumsuz Etkiler:

1. Eğitimde sosyal etkileşimin azalması: Yapay zekâ destekli öğrenme sistemlerinin kullanımı, öğrencilerin sosyal etkileşimleri üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir. Bu, öğrencilerin sosyal becerilerinin ve iş birliği yapma kabiliyetinin gelişimini engelleyebilir. Eğitim sürecinde, öğrencilerin iletişim ve iş birliği becerilerini geliştirmeleri de önemlidir. Bu nedenle, yapay zekâ kullanımı dengeli ve kontrollü bir şekilde ele alınmalıdır.
2. Teknoloji bağımlılığı: Yapay zekâ destekli eğitim yöntemlerine aşırı bağımlılık, öğrencilerin teknolojiye olan bağımlılıklarının artmasına ve yaratıcı düşünme yeteneklerinin azalmasına neden olabilir. Öğrencilerin kendi başlarına çözüm üretme ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeleri gerektiğinden, yapay zekâ kullanımının dengeleme ve öz düzenleme ile desteklenmesi önemlidir.
3. Veri gizliliği ve güvenlik endişeleri: Yapay zekâ sistemleri, öğrencilerin ve öğretmenlerin kişisel verilerini toplar ve analiz eder. Bu durum, veri gizliliği ve güvenliği ile ilgili endişeleri gündeme getirir. Eğitim kurumları ve teknoloji sağlayıcıları, kullanıcıların verilerini korumak için yasal düzenlemelere ve güvenlik önlemlerine uygun şekilde hareket etmelidir.
4. Eşitsizliklerin artması: Yapay zekâ destekli eğitim sistemlerine erişimi olmayan öğrenciler ve öğretmenler, bu teknolojinin avantajlarından yararlanamazlar. Bu durum, eğitimdeki dijital uçurumu daha da artırabilir ve eşitsizlikleri derinleştirebilir. Eğitim politikaları, yapay zekâ teknolojilerinin daha geniş kitlelere ulaşması ve fırsat eşitliğinin sağlanması için düzenlemeler yapmalıdır.

Kendi deneyimimle gördüğüm en büyük olumsuz etkiler özellikle öğrencilerin sosyal etkileşiminin azalması ve eşitsizliklerin artması konusunda oldu. Üniversitelerin zaman kaybetmeden yapay zekâ ile ilgili yönetişim çalışmalarını başlatmaları ve bu konuda politikalar üretmeleri gerekiyor. Yoksa önü alınamaz bir yola girebiliriz bu da zaten kırılgan olan eğitim sistemimizi olumsuz yönde etkileyebilir. 

Sonuç olarak, yapay zekâ eğitim alanında bilişsel öğrenme süreçlerine önemli etkilerde bulunmaktadır. Bu teknoloji, öğrencilere ve öğretmenlere önemli fırsatlar sunarken, bazı olumsuz etkileri de beraberinde getirir. Eğitimde yapay zekâ kullanımının, dikkate alınması gereken olumlu ve olumsuz etkileri dengeli bir şekilde ele alınarak yönetilmesi, öğrencilerin başarılı bir şekilde eğitim almasına katkıda bulunacaktır.